.M:1 .L:66 .X:8 * Al Cha:y 22 .N:2 .H:Al Cha:y 22 $$$ ... .H: .H: .H: .H: *Age 3;5.16 *No of utterances: 263 *MLU: 3.36 *R22-1 J chalk'oloq al Talin di. %mor ch-al/k'ol-x-oq al Talin di. %eng dep-2A/guard-pass1-Tdep fam talin dear. J a pedro tasaj k'ut. %mor a pedro tasaj k'ut. %eng Ta a pelipa. %mor a pelipa. %eng C al Talin. %mor al Talin. %eng P a ixk'olik. %mor a ixk'olik. %eng J jun elaq'om rih. %mor jun elaq'om rih. %eng Ta a pedro elaq'om rih. %mor a pedro elaq'om rih. %eng C ya kape le jun elaq'om. %mor ya kape le jun elaq'om. %eng P kuk'axtaj a Milio. %mor kuk'axtaj a Milio. %eng Ch jun elaq'om. = jun elaq'om. %mor jun /elaq'a-om. %eng %spa Ta ay le nu poto le chi. %mor ay le nu poto le chi. %eng Ch ay. = ay. %mor ay. %eng %spa C jawi? %mor jawi? %eng T ay le qanane. %mor ay le qanane. %eng T qanan le riri. %mor qanan le riri. %eng C uy le jun patax. %mor uy le jun patax. %eng Ch loq' wach apiritatul. = xloq chuwach aspiritatu. %mor *x-0/loq'-PASS1 *chi-u-wach aspiritatu. %eng %spa C ah jelik. %mor ah jelik. %eng J jel k'ut. %mor jel k'ut. %eng Ch xa k'oo le jun, e keb' xkamik. = xa k'oo le jun, e keb' xekamik. %mor xa /k'o: le jun, e keb' x-*e/kam-ik. %eng %spa C xkamik. %mor xkamik. %eng J xkane jun, k'as kane jun. %mor xkane jun, k'as kane jun. %eng P amatew. %mor amatew. %eng J matew taj dah. %mor matew taj dah. %eng P a tew al Chay. %mor a tew al Chay. %eng Ch tew taj chih. = tew taj chih. %mor tew ta-j /chi. %eng %spa *R22-2 J chixoku b'i paja. %mor chixoku b'i paja. %eng Ch k'ax nu pam. = k'ax nu pam. %mor k'ax nu pam. %eng %spa J qanampena le. %mor qanampena le. %eng C ak'ax a pam. %mor ak'ax a pam. %eng J al Talin jak'ama jun utam a pelipe. %mor al Talin jak'ama jun utam a pelipe. %eng P jasche xatije pach. %mor jasche xatije pach. %eng J a pelipe chal kula. %mor a pelipe chal kula. %eng J chuwi jun a tem. %mor chuwi jun a tem. %eng C pares. %mor pares. %eng Ch qak'. = qak'. %mor qak'. %eng %spa P are kawaj kinkub'e chirij q'aq'. %mor are kawaj kinkub'e chirij q'aq'. %eng C xutij galleta rumal re k'ax upam. %mor xutij galleta rumal re k'ax upam. %eng J ay le jun a Pelipa. %mor ay le jun a Pelipa. %eng Ch tij ak' a la pelipa. = xutij ak' a la pelipa. %mor *x-0-*u/tij ak' a le a pelipa. %eng %spa J xutij ak' chi, xutij ch'iw chi. %mor xutij ak' chi, xutij ch'iw chi. %eng C xintij pa xintij a pacha. %mor xintij pa xintij a pacha. %eng Ta xutij chuchit chi. %mor xutij chuchit chi. %eng J jecha. %mor jecha. %eng C nk'ule ix a xitij apach. %mor nk'ule ix a xitij apach. %eng J a maxqatij tale pach. %mor a maxqatij tale pach. %eng J xa xraj mas. %mor xa xraj mas. %eng Ta xa k'ax le. %mor xa k'ax le. %eng C xa puro kaxlanwa. %mor xa puro kaxlanwa. %eng Ta xa puro kab' ruk' kaxan wa chi. %mor xa puro kab' ruk' kaxan wa chi. %eng J ay chix. %mor ay chix. %eng P qanampena. %mor qanampena. %eng *R22-3 J jas pule kamik a pedro. %mor jas pule kamik a pedro. %eng J kamik martes. %mor kamik martes. %eng Ta ay di xt'oqopij a b'atz'e. %mor ay di xt'oqopij a b'atz'e. %eng J m, jas chi hora a Pelipe. %mor m, jas chi hora a Pelipe. %eng C ya las nueve y medria. %mor ya las nueve y medria. %eng Ta xob'o pam le qanan. %mor xob'o pam le qanan. %eng J ya ri. %mor ya ri. %eng P jawi xe'ewi? %mor jawi xe'ewi? %eng J xe'e chumakik junaj kikinaq'. %mor xe'e chumakik junaj kikinaq'. %eng P jas uwach chi kinaq'. %mor jas uwach chi kinaq'. %eng Ta rij ab'ix. %mor rij ab'ix. %eng Ch qatijoo chah. = qatijo: chah. %mor *k-0-qa/tij-o /cha. %eng %spa P ja. %mor ja. %eng J rij ab'ix. %mor rij ab'ix. %eng Ta rij ab'ix. %mor rij ab'ix. %eng Ch qatijoo chah. = qatijo: chah. %mor *k-0-qa/tij-o /cha. %eng %spa P kitijo. %mor kitijo. %eng Ch jah? = jah? %mor jah? %eng %spa P iya. %mor iya. %eng Ta qatijo cha? %mor qatijo cha? %eng J katuch'ab'ej kan pa le tienta. %mor katuch'ab'ej kan pa le tienta. %eng J lal chaya leh. %mor lal chaya leh. %eng Ch pa wach'ooch. = pa wachooch. %mor pa wachooch. %eng %spa J ruk' a Tuj, chiri le le tajin. %mor ruk' a Tuj, chiri le le tajin. %eng J kexojow jun taq komb'ita. %mor kexojow jun taq komb'ita. %eng P jawi. %mor jawi. %eng *R22-4 J le chiri at q'ab'arel. %mor le chiri at q'ab'arel. %eng R at q'ab'arel ya. %mor at q'ab'arel ya. %eng J je. %mor je. %eng P jampa. %mor jampa. %eng J ejampa chi. %mor ejampa chi. %eng Ta a pedra, a pedro. %mor a pedra, a pedro. %eng P iya. %mor iya. %eng Ch xajow pa q'ajom. = xatxojow pa q'ajom. %mor *x-*at/xojow pa q'ajom. %eng %spa J le pa Domingo. %mor le pa Domingo. %eng Ta jase xa'ana pa club'. %mor jase xa'ana pa club'. %eng Ta jase xa'ana pa club'. %mor jase xa'ana pa club'. %eng Ta xatin wilo, xatin wiloh, xatinwilo. %mor xatin wilo, xatin wiloh, xatinwilo. %eng P jas uwach. %mor jas uwach. %eng J xaxojowisaj lal Milia cha. %mor xaxojowisaj lal Milia cha. %eng Ta atinwilo, atinwilo. %mor atinwilo, atinwilo. %eng Ta = xatinwilo. %mor = xatinwilo. %eng J jas le xa'an oxib'e. %mor jas le xa'an oxib'e. %eng Ta tajin kalch'awik. %mor tajin kalch'awik. %eng Ch al Milia chah. = al Milia chah. %mor al Milia /cha. %eng %spa Ta tajin kal ch'awik, le chiri. %mor tajin kal ch'awik, le chiri. %eng Ta tajin kach'aw chula le jun ali. %mor tajin kach'aw chula le jun ali. %eng J eh k'o ama¤a wa a pedro. %mor eh k'o ama¤a wa a pedro. %eng J jasche ma kujasik'ij. %mor jasche ma kujasik'ij. %eng J jasche ma kuja'an invitar. %mor jasche ma kuja'an invitar. %eng Ta le chiri. %mor le chiri. %eng J ay kaqach'achik. %mor ay kaqach'achik. %eng Ta kaqach'achik. %mor kaqach'achik. %eng *R22-5 Ch xojow a pelipa pa q'ajom. = xojow a pelipa pa q'ajom. %mor *k-0/xojow a pelipa pa q'ajom. %eng %spa J k'o jun elaq'om chi. %mor k'o jun elaq'om chi. %eng C ah je xinxojowik. %mor ah je xinxojowik. %eng C axawil le in. %mor axawil le in. %eng Ta jasa qetz'ab'al xak'am loq. %mor jasa qetz'ab'al xak'am loq. %eng C m. %mor m. %eng Ta jasa qetz'ab'al xak'amloq. %mor jasa qetz'ab'al xak'amloq. %eng Ch kaqexaj. = kaqesaj. %mor k-0-q/esa-j. %eng %spa C nk'otaj. %mor nk'otaj. %eng Ch la la. = la la. %mor la la. %eng %spa Ta k'olik. %mor k'olik. %eng J k'o ruk'am a pedro al Lin. %mor k'o ruk'am a pedro al Lin. %eng C nkule wuj, nk'ule wuj. %mor nkule wuj, nk'ule wuj. %eng P tew, tew, tew, tew. %mor tew, tew, tew, tew. %eng P a tew al chay. %mor a tew al chay. %eng Ch chipis. = chipis. %mor chipis. %eng %spa Ta la wuj. %mor la wuj. %eng Ch jah. = jah. %mor jah. %eng %spa J xane tew kuna la lare. %mor xane tew kuna la lare. %eng P tew. %mor tew. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa P tew taj. %mor tew taj. %eng Ta nla regala lal chaya. %mor nla regala lal chaya. %eng C n nk'otaj le. %mor n nk'otaj le. %eng Ch wey xaq kub'ij la pelipe. = wey xaq kub'ij la pelipe. %mor we xaq k-0-u/b'ij le a pelipe. %eng %spa J alaj xya kan yakis chuwe xiya kan uwuji. %mor alaj xya kan yakis chuwe xiya kan uwuji. %eng *R22-6 C no. %mor no. %eng Ch uxipaj kut. = xusipaj k'ut. %mor *x-0-u/sipa-j k'u-t. %eng %spa C xinsach, xinsach la wetz'ab'al. %mor xinsach, xinsach la wetz'ab'al. %eng C xinsacho, xinsacho, nk'otaj. %mor xinsacho, xinsacho, nk'otaj. %eng Ta are, are. %mor are, are. %eng C are lu chaket. %mor are lu chaket. %eng C xa lu chaket le a le a lu'. %mor xa lu chaket le a le a lu'. %eng Ta lee wey, wey k'o k'une lee. %mor lee wey, wey k'o k'une lee. %eng J oy le jun tz'i, wile. %mor oy le jun tz'i, wile. %eng Ta le wey, wey. %mor le wey, wey. %eng Ch noo. = noo. %mor noo. %eng %spa J ay qilam pena. %mor ay qilam pena. %eng J le tz'ikine, ay le tz'ikin. %mor le tz'ikine, ay le tz'ikin. %eng J kutij le jun ixjutleh. %mor kutij le jun ixjutleh. %eng Ch ay. = ay. %mor ay. %eng %spa Ta wile. %mor wile. %eng J lee, le' kutz'irirejeh. %mor lee, le' kutz'irirejeh. %eng Ch jun tz'ili. = jun. %mor jun. %eng %spa Ta tzij k'ute. %mor tzij k'ute. %eng J le q'oyol puwi le nik'aj ab'aje. %mor le q'oyol puwi le nik'aj ab'aje. %eng Ch ay chij k'ut. = ay tzij k'ut. %mor ay tzij k'ut. %eng %spa J kawilo al chay, ay le. %mor kawilo al chay, ay le. %eng J b'enaq chi warale. %mor b'enaq chi warale. %eng Ch lee. = lee. %mor lee. %eng %spa J ay le kawar warale, ki uwarame. %mor ay le kawar warale, ki uwarame. %eng C k'o lu saq mol le pa lu sok. %mor k'o lu saq mol le pa lu sok. %eng *R22-7 J ay, tzij k'ute, ay, alaj usaqmol k'olike. %mor ay, tzij k'ute, ay, alaj usaqmol k'olike. %eng Ch ay, saqmol leh. = ay, saqmol leh. %mor ay, saqmol leh. %eng %spa J tze tanat'oj kan pa lu sok, le k'o chi. %mor tze tanat'oj kan pa lu sok, le k'o chi. %eng J june, ay k'o kan waral taqe x'eke. %mor june, ay k'o kan waral taqe x'eke. %eng Ch ay, k'o le saqmol, s'ek le. = ay, k'o le saqmol, x'ek le. %mor ay, /k'o: le saqmol, x-0/b'e-ik le. %eng %spa J k'o kan chuwi le jun che'. %mor k'o kan chuwi le jun che'. %eng C x'ek le. %mor x'ek le. %eng Ch ah, k'o le jun saqmole. = ah, k'o le jun saqmole. %mor ah, /k'o: le jun saqmole. %eng %spa J tajin ku'ano lu saqmole. %mor tajin ku'ano lu saqmole. %eng C le, k'o le ak'al, pero nk'o ta lu nan. %mor le, k'o le ak'al, pero nk'o ta lu nan. %eng C jawi xe wi lu nan? nk'otaj. %mor jawi xe wi lu nan? nk'otaj. %eng Ch eh, k'o lunan e? = eh, k'o lunan e? %mor eh, /k'o: le u-nan e? %eng %spa C no, nk'o taj, lu nan, pa lu sok. %mor no, nk'o taj, lu nan, pa lu sok. %eng Ch n k'o ta lunan. = n k'o: ta lunan. %mor n /k'o: ta le u-nan. %eng %spa C nk'o ta lu nan chikaj, nk'ota lu nan ikem. %mor nk'o ta lu nan chikaj, nk'ota lu nan ikem. %eng C jawi k'o wi? %mor jawi k'o wi? %eng Ch ma k'o ta lunan ee. = ma k'o: ta lunan ee. %mor ma /k'o: ta le u-nan ee. %eng %spa C n k'o taj, kab'inik e. %mor n /k'o: ta-j, k-0/b'in-ik e. %eng Ta ay, nk'o ta rumal. %mor ay, nk'o ta rumal. %eng Ta ay kimb'al katij b'i rumal. %mor ay kimb'al katij b'i rumal. %eng C pero ya xatzaqik, le, xtzaq pu lew. %mor pero ya xatzaqik, le, xtzaq pu lew. %eng Ch lee, x'ek leh. = lee, x'ek leh. %mor lee, x-0/b'e-ik leh. %eng %spa Ta tzaqike'. %mor tzaqike'. %eng Ta = xtzaqik. %mor = xtzaqik. %eng Ch tzaqik a leh. = xtzaqik, le. %mor x-0/tzaq-ik, le. %eng %spa C pero nk'ota lu nan. %mor pero nk'ota lu nan. %eng J k'o ya warale. %mor k'o ya warale. %eng *R22-8 C ma xril taj xa kab'inik. %mor ma xril taj xa kab'inik. %eng J ay leh. %mor ay leh. %eng Ch china jun nose leh. = jachine jun no's le? %mor jachine jun no's le? %eng %spa Ta qana. %mor qana. %eng C y kuta che le me's, a at nu nan? %mor y kuta che le me's, a at nu nan? %eng C pero xa me's ma tz'ikin taj, y xe. %mor pero xa me's ma tz'ikin taj, y xe. %eng Ch a kileh, peleh. = mpele. %mor mpele. %eng %spa C xe ruk' e ak', a at nu nan, kacha. %mor xe ruk' e ak', a at nu nan, kacha. %eng C chare, pero lu nan taj, xa ak'. %mor chare, pero lu nan taj, xa ak'. %eng Ta li naj tz'ikin. %mor li naj tz'ikin. %eng Ch a kilee, lee ak'aleh. = a kilee, lee ak'aleh. %mor a kilee, lee ak'aleh. %eng %spa Ta eh laj me's k'o chi kan waral. %mor eh laj me's k'o chi kan waral. %eng Ta risma chi. %mor risma chi. %eng Ch naj me's k'o chi wari? = naj me's k'o chuwa le wari. %mor naj me's /k'o: chi-*u-*wa *le wari. %eng %spa C nk'u le tz'i, a at nu nan, pero. %mor nk'u le tz'i, a at nu nan, pero. %eng C xa tz'i, ma tz'ikin taj. %mor xa tz'i, ma tz'ikin taj. %eng J wakaxe. %mor wakaxe. %eng C "a at nu nan?" xuta che le wakax. %mor "a at nu nan?" xuta che le wakax. %eng C pero le wakax ma lu, ma lu nan taj. %mor pero le wakax ma lu, ma lu nan taj. %eng C xa wakax ni modo in unan. %mor xa wakax ni modo in unan. %eng Ta m, tz'ikin, jasa ka'ano? %mor m, tz'ikin, jasa ka'ano? %eng C mare, mare ta lu nan, mare ta lunan. %mor mare, mare ta lu nan, mare ta lunan. %eng C mare ta lu nan, mare le wakax ta lu nan. %mor mare ta lu nan, mare le wakax ta lu nan. %eng C xa tz'ikin, jawi k'o lu nan. %mor xa tz'ikin, jawi k'o lu nan. %eng Ch lee tz'iki lee k'o chikooj. *** = lee tz'iki lee k'o chikooj. %mor lee tz'iki lee /k'o: chikaj. %eng %spa J m. warale. %mor m. warale. %eng *R22-9 C la k'o lu nan? %mor la k'o lu nan? %eng Ch k'o lunan eh. = k'o: lunan eh. %mor /k'o le u-nan eh. %eng %spa C le, lu nane. %mor le, lu nane. %eng Ch lu nane. = lu nane. %mor lu nane. %eng %spa C le ch'ich. %mor le ch'ich. %eng Ch le ch'ih. = le ch'ih. %mor le ch'ih. %eng %spa J le ch'ich unan? %mor le ch'ich unan? %eng C le ch'ich'. %mor le ch'ich'. %eng J jawi k'o wi lu nane? %mor jawi k'o wi lu nane? %eng C no, mare taj. %mor no, mare taj. %eng Ch nk'u lu, nun, lu nan? = nk'u lu, nun, lu nan? %mor nk'u lu, nun, lu nan? %eng %spa C xa ch'ich, ya xril jun b'arco. %mor xa ch'ich, ya xril jun b'arco. %eng Ch le ch'ikin. = le tz'ikin. %mor le tz'ikin. %eng %spa C pero are taj, lu nan mare taj. %mor pero are taj, lu nan mare taj. %eng Ch xa ch'ikin. = xa tz'ikin. %mor xa tz'ikin. %eng %spa C xa tz'ikine, y le jun avion. %mor xa tz'ikine, y le jun avion. %eng Ch lee ch'iki leh. = le tz'ikin le. %mor le tz'ikin le. %eng %spa C are lu nan, le avion? are? %mor are lu nan, le avion? are? %eng C nk'u le ch'ich'e? are lu nan? %mor nk'u le ch'ich'e? are lu nan? %eng J no. %mor no. %eng C le jun ch'ich' e? %mor le jun ch'ich' e? %eng Ta ah laj cuneta le, le retam. %mor ah laj cuneta le, le retam. %eng Ta uwach cuneta le, le retam. %mor uwach cuneta le, le retam. %eng Ta uwach cuneta le jun. %mor uwach cuneta le jun. %eng C xaq kub'ij "snort" le ch'ich'. %mor xaq kub'ij "snort" le ch'ich'. %eng C xa kacha "snort" le. %mor xa kacha "snort" le. %eng C paqewesaj. %mor paqewesaj. %eng *R22-10 Ta jasche kaya wuj? %mor jasche kaya wuj? %eng C le, xe le tz'ikin pa le ch'ich. %mor le, xe le tz'ikin pa le ch'ich. %eng C jawi k'o wi nu nan? %mor jawi k'o wi nu nan? %eng J koq'ike. %mor koq'ike. %eng C xa koq'ike, le, xutzaq pu sok. %mor xa koq'ike, le, xutzaq pu sok. %eng C y kape lu nan ruk' uwa, jas uwach. %mor y kape lu nan ruk' uwa, jas uwach. %eng C lu wa? %mor lu wa? %eng J ay, jun chikop. %mor ay, jun chikop. %eng C jun ixju't. %mor jun ixju't. %eng Ch ay, ay, chi'x. = ay, ay, chi'x. %mor ay, ay, chi'x. %eng %spa C a katij ixut? %mor a katij ixut? %eng Ch ay chix. = ay chix. %mor ay chix. %eng %spa Ta jachikeku lu e xpetik? %mor jachikeku lu e xpetik? %eng J are unan le riri le naj wari. %mor are unan le riri le naj wari. %eng Ch tuj uxut' e lal Talin. = kutij uxut' al Talin. %mor *k-0-*u/tij u-xut' al Talin. %eng %spa J le koq'ike, le koq'ike. %mor le koq'ike, le koq'ike. %eng Ta le jun chike. %mor le jun chike. %eng Ch ay chix. = ay chix. %mor ay chix. %eng %spa C kutijo, ay chix. %mor kutijo, ay chix. %eng Ch ay chix. = ay chix. %mor ay chix. %eng %spa C a tew? y le k'o lu nan ruk' e ral. %mor a tew? y le k'o lu nan ruk' e ral. %eng C mare taj jun me's, mare taj jun ak'. %mor mare taj jun me's, mare taj jun ak'. %eng C mare taj jun tz'i, mare taj jun wakax. %mor mare taj jun tz'i, mare taj jun wakax. %eng C mare taj b'arco, ni jun avion. %mor mare taj b'arco, ni jun avion. %eng C ni jun ch'ich', xe wi jun tz'ikine. %mor ni jun ch'ich', xe wi jun tz'ikine. %eng C le xk'isike. %mor le xk'isike. %eng *R22-11 Ta tz'i jun ale? %mor tz'i jun ale? %eng J nk'u lane, la re le? %mor nk'u lane, la re le? %eng C ah je, le jun ak'al, xk'isike. %mor ah je, le jun ak'al, xk'isike. %eng C xk'isike. %mor xk'isike. %eng J u, le jun xa xkatike. %mor u, le jun xa xkatike. %eng C ni modo, a utz le naj cuenta? %mor ni modo, a utz le naj cuenta? %eng C a utz kata'o? %mor a utz kata'o? %eng Ta utz, utz wi, ka'antaj. %mor utz, utz wi, ka'antaj. %eng Ta kintzukuj nuloq naj le. %mor kintzukuj nuloq naj le. %eng J nu nan kacha che le tz'i le. %mor nu nan kacha che le tz'i le. %eng C ah je', a xril le. %mor ah je', a xril le. %eng Ch la ch'ikileh. = le tz'ikin le. %mor le tz'ikin le. %eng %spa C le ch'iw. %mor le ch'iw. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa Ta ah no mare taj. %mor ah no mare taj. %eng J saj k'ut kensol taj na. %mor saj k'ut kensol taj na. %eng J nu b'atz'. %mor nu b'atz'. %eng Ta a quk'. %mor a quk'. %eng Ch pixata no xawa chi. = pisado no sab'e chi. %mor pisado no sab'e /chi. %eng %spa pisado no sabe dice. Ch xipaj pelipa la. = xusipaj la pelipe la. %mor *x-0-*u/sipa-j *le *a pelipe la. %eng %spa C akab'ij le kuento chuwe. %mor akab'ij le kuento chuwe. %eng J chaya cha akab'ije. %mor chaya cha akab'ije. %eng C al chay. %mor al chay. %eng Ta ri. %mor ri. %eng C akab'ij chuwe le kuento. %mor akab'ij chuwe le kuento. %eng J kine chusolik nu b'atz'i. %mor kine chusolik nu b'atz'i. %eng *R22-12 P patzuk. %mor patzuk. %eng Ch tz'ikin. = tz'ikin. %mor tz'ikin. %eng %spa J laj patzuk le. %mor laj patzuk le. %eng Ta kapoje. %mor kapoje. %eng Ta ........ %mor ........ %eng Ta kewa cha. %mor kewa cha. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C keb' al chay. %mor keb' al chay. %eng Ta le ate ut'. %mor le ate ut'. %eng J tzij ma kape wuk'. %mor tzij ma kape wuk'. %eng C are lu nan. %mor are lu nan. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C are', o are' lee b'arco. %mor are', o are' lee b'arco. %eng C are lu nan. %mor are lu nan. %eng J are, are, are, are. %mor are, are, are, are. %eng Ch lu nan leh. = lu nan leh. %mor lu nan leh. %eng %spa C nk'otaj kub'ij. %mor nk'otaj kub'ij. %eng J jas uwache qatzij cha. %mor jas uwache qatzij cha. %eng C xa koq'ik, jawi kowi nu nan? %mor xa koq'ik, jawi kowi nu nan? %eng P chaya cha. %mor chaya cha. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa P jas uwach irikil chah. %mor jas uwach irikil chah. %eng Ch kinaq' pilek. = piley. %mor piley. %eng %spa J kinaq' piley. %mor kinaq' piley. %eng *R22-13 Ta kinaq' piley. %mor kinaq' piley. %eng J chawila le qarikil uj a Pedra, xa. %mor chawila le qarikil uj a Pedra, xa. %eng J kinaq' piley. %mor kinaq' piley. %eng Ta xa la le qe ujxab'olom chi. %mor xa la le qe ujxab'olom chi. %eng P k'iya pa le, lu xikin aq chupam. %mor k'iya pa le, lu xikin aq chupam. %eng J kaqaya la. %mor kaqaya la. %eng C are lu nan. %mor are lu nan. %eng Ch are. = are. %mor are. %eng %spa C are, xaq ukeb'. %mor are, xaq ukeb'. %eng Ch le tz'i le, ay, katchiyonik. = le tz'i le, ay, kattiyonik. %mor le tz'i le, ay, k-0/ti'-on-ik. %eng %spa Ta ay linaj ak', linaj wak'. %mor ay linaj ak', linaj wak'. %eng P wi, al Chay le? %mor wi, al Chay le? %eng Ta lenaj nu meke, le nu mek. %mor lenaj nu meke, le nu mek. %eng C le naj papeh. %mor le naj papeh. %eng J jas ub'i chay? %mor jas ub'i chay? %eng C le. %mor le. %eng J jun taq kaqa kinaq'. %mor jun taq kaqa kinaq'. %eng Ch papeh. = papeh. %mor papeh. %eng %spa P chapa. %mor chapa. %eng Ch le ak', jeta wak' le wari. = ma jeta wak' le wari. %mor ma jeta wak' le wari. %eng %spa Ch nu ch'i le wari, jetar. = nutz'i le wari, ma jeta. %mor nutz'i le wari, ma jeta. %eng %spa Ch numex le wari. = nu me's le wari. %mor nu me's le wari. %eng %spa C nk'ule june? %mor nk'ule june? %eng Ch jeta nu wakax le wari? = ma jeta nu wakax le wari? %mor ma jeta nu wakax le wari? %eng %spa C juntira lu nan? %mor juntira lu nan? %eng Ch n, le ch'ikinle. = le tz'ikine. %mor le tz'ikine. %eng %spa *R22-14 J mas na le jun we. %mor mas na le jun we. %eng Ta le ch'iw. %mor le ch'iw. %eng C le ch'iw. %mor le ch'iw. %eng Ch le ch'iw, ch'iw. = le ch'iw, ch'iw. %mor le ch'iw, ch'iw. %eng %spa Ta untare, nu. %mor untare, nu. %eng Ta = un toro, nu. %mor = un toro, nu. %eng Ch koq' chik, le'. = koq' chik, le'. %mor k-0/oq' chi-k, le'. %eng %spa C ah, koq'ik. %mor ah, koq'ik. %eng J jas kuwach e ku'an e wakaxe? %mor jas kuwach e ku'an e wakaxe? %eng C xa kub'ij "ma in taj lu nan". %mor xa kub'ij "ma in taj lu nan". %eng C la nan xa in wakax. %mor la nan xa in wakax. %eng J ma inta in wakax chi. %mor ma inta in wakax chi. %eng P xa in naxib'a'l chi. %mor xa in naxib'a'l chi. %eng J wi le jun at a Pedra. %mor wi le jun at a Pedra. %eng Ta axib'al chi. %mor axib'al chi. %eng J xa at wanab' cha. %mor xa at wanab' cha. %eng Ch k'o qaq uj. = k'o qaq uj. %mor /k'o: q-aq uj. %eng %spa Ta lal Milia chi. %mor lal Milia chi. %eng Ch k'o qaq'. = k'o qaq'. %mor /k'o: q-aq'. %eng %spa P jawi le aqeh? %mor jawi le aqeh? %eng Ch k'o pa le rachoch, jatawila? = k'o pa le rachoch, jatawila? %mor /k'o: pa le r-achoch, /jat-aw/il-a? %eng %spa P jas ub'i liwaq. %mor jas ub'i liwaq. %eng Ch aq. = aq. %mor aq. %eng %spa J a Pedra kacha. %mor a Pedra kacha. %eng Ch a Peda b'i'. = a Pedra ub'i. %mor a Pedra ub'i. %eng %spa Ta a Pelip ub'i' cha. %mor a Pelip ub'i' cha. %eng Ch a Pelip ub'i, a Peda chij. = a Pedra chij. %mor a Pedra chij. %eng %spa *R22-15 P al Chay chij, chay chakach. %mor al Chay chij, chay chakach. %eng C al Chay, chij. %mor al Chay, chij. %eng Ch a la la, noh. = a la la, noh. %mor a la la, noh. %eng %spa Ta gracia te doy Se¤or. %mor gracia te doy Se¤or. %eng Ta ....... %mor ....... %eng Ta y, y, le keb' tz'ikine, are, are kunan. %mor y, y, le keb' tz'ikine, are, are kunan. %eng Ta e wari? %mor e wari? %eng C ahje, xa saqmol. %mor ahje, xa saqmol. %eng Ta jawi le saqmol? %mor jawi le saqmol? %eng Ch le xaqmol le, xaqmo'l. = saqmol. %mor saqmol. %eng %spa C le. %mor le. %eng Ch le xaqmol, le xaqmol. = le saqmol. %mor le saqmol. %eng %spa Ch tajin kuchap tajin kuchap. = tajin kutzaq, tajin kutzaq chi. %mor /tajin k-0-u/#tzaq, /tajin k-0-u/#tzaq /chi. %eng %spa Ch chik le xaqmol leh. = le saqmol le. %mor le saqmol le. %eng %spa C ah je'. %mor ah je'. %eng Ch maja chik tajin kuchap xaqmol. = maja chi tajin kutzaq le saqmol. %mor maja chi-!k /tajin k-0-u/#tzaq *le saqmol. %eng %spa C maja. %mor maja. %eng Ch tajin kuchaq chik lu xaqmol. = tajin kutzaq chi lu saqmol. %mor /tajin k-0-u/#tzaq chi-!k le u-saqmol. %eng %spa C pero yamero le jun ch'iw rumal. %mor pero yamero le jun ch'iw rumal. %eng C kapux, kapix k'un le jun saqmol. %mor kapux, kapix k'un le jun saqmol. %eng Ch n k'olik e, impeh, leh. = n k'olik e, impeh, leh. %mor n /k'o:-l-ik e, impeh, leh. %eng %spa P tzajik. %mor tzajik. %eng J por Dios. %mor por Dios. %eng Ch jun ch'ikin a, a le jun wari'. = jun tz'ikin. %mor jun tz'ikin. %eng %spa Ch juruj jun kumatz. = kujuruj e jun kumatz. %mor *k-0-*u/juruj *e jun kumatz. %eng %spa Ch ja puchi' jun ch'ikin. = kuya puchi' le jun tz'ikin. %mor *k-0-*u/ya' pa u-chi' *le jun tz'ikin. %eng %spa *R22-16 C ay chix. %mor ay chix. %eng P jas ku wach wa le riri? %mor jas ku wach wa le riri? %eng Ta ay chix, la b'ru chi chi. %mor ay chix, la b'ru chi chi. %eng Ta ........ %mor ........ %eng Ch chix chi, qakoj qawa leh. = chix chi, qakoj qawa leh. %mor chix /chi, *k-0-qa/koj qa-wa leh. %eng %spa J tzij jawi qak'oj wile qawa. %mor tzij jawi qak'oj wile qawa. %eng P nkikoj pu xot. %mor nkikoj pu xot. %eng Ta no di chuwa ja kaqakojuwi. %mor no di chuwa ja kaqakojuwi. %eng Ta le qawale. %mor le qawale. %eng J no qakoj ta qawa uj chuwaja. %mor no qakoj ta qawa uj chuwaja. %eng Ch le ch'ikileh. = le tz'ikin le. %mor le tz'ikin le. %eng %spa C le, le tz'ikin, lu nane. %mor le, le tz'ikin, lu nane. %eng C lu sok. %mor lu sok. %eng Ch lee xaq mol le'. = le saqmol le. %mor le saqmol le. %eng %spa C ah je', lee ral le saqmol le. %mor ah je', lee ral le saqmol le. %eng C xa k'o june ral. %mor xa k'o june ral. %eng Ch k'o leh, k'o, k'o, k'o le rak' leh. = k'o leh, k'o, k'o, k'o le rak' leh. %mor /k'o: leh, /k'o: le r-ak' leh. %eng %spa C k'olik. %mor k'olik. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C yamero le ch'iw, yamero. %mor yamero le ch'iw, yamero. %eng Ch xil wach la pelipe. = xa juxil lu wach la pelipe. %mor xa juxil lu wach la pelipe. %eng %spa C no yamero le ch'iwe. %mor no yamero le ch'iwe. %eng Ch le ch'iw m. = le ch'iw m. %mor le ch'iw m. %eng %spa C pero xaq saqmol. %mor pero xaq saqmol. %eng Ch ay ch'iwi. = ay ch'iwi. %mor ay ch'iwi. %eng %spa C xk'isike. %mor xk'isike. %eng *R22-17 Ch ay xk'isik. = ay xk'isik. %mor ay x-0/k'is-ik. %eng %spa ni k'ikon taj. Ta kachaq'aj k'unu lala. %mor kachaq'aj k'unu lala. %eng C nk'ule jun wuj chik. %mor nk'ule jun wuj chik. %eng Ch nk'ula, nk'ula. = nk'ula, nk'ula. %mor nk'ula, nk'ula. %eng %spa J ay xjab'unike, xel lenaj. %mor ay xjab'unike, xel lenaj. %eng J tz'ikin chupam. %mor tz'ikin chupam. %eng C xjupunike le k'o le ch'iw. %mor xjupunike le k'o le ch'iw. %eng C nab'e k'o le saqmol. %mor nab'e k'o le saqmol. %eng C y tekuri le. %mor y tekuri le. %eng P a k'o k'u enchilada iwuk'e. %mor a k'o k'u enchilada iwuk'e. %eng Ch tek'uri xk', xk'amataj e jun. = tek'uri xk', xk'amataj e jun. %mor tek'uri, x-0/k'am-a-taj e jun. %eng %spa C xpixk'onik. %mor xpixk'onik. %eng Ch le june xeraqanik e. = le june xraqinik e. %mor le jun e x-0/raqi-n-ik e. %eng %spa C xa xpax le le saqmol. %mor xa xpax le le saqmol. %eng Ch xa xpax le saqmol. = xa xpax le saqmol. %mor xa x-0/pax le saqmol. %eng %spa J xel la chupame. %mor xel la chupame. %eng C xpaxike. %mor xpaxike. %eng Ch xpaxik, jun e b'ay raqinik. = xpaxik, le jun e xraqinik. %mor x-0/pax-ik, *le jun e x-0/raqi-n-ik. %eng %spa C le le saqmol, xa k'o le ch'iw. %mor le le saqmol, xa k'o le ch'iw. %eng C chanimi, pero nk'ota lu nan. %mor chanimi, pero nk'ota lu nan. %eng C jawi k'owi nu nan. %mor jawi k'owi nu nan. %eng P al chay. %mor al chay. %eng Ch ja. = ja. %mor ja. %eng %spa P a kakoj awa at. %mor a kakoj awa at. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa *R22-18 P akakojo. %mor akakojo. %eng Ch nu'x. = nu'x. %mor nu'x. %eng %spa P je. %mor je. %eng Ch lech tat, lentat. = rech lentat. %mor rech lentat. %eng %spa P je. %mor je. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa P kakojo. %mor kakojo. %eng Ch no kinkoj taj. = no kinkoj taj. %mor no k-0-in/koj ta-j. %eng %spa P jasche? %mor jasche? %eng J nu qana kalcha. %mor nu qana kalcha. %eng Ch nu yana. = nu qana. %mor nu qana. %eng %spa Ta kada jun la pelipa. %mor kada jun la pelipa. %eng Ta kusik'ij la le' le. %mor kusik'ij la le' le. %eng C ah jask'o puchi lal talin. %mor ah jask'o puchi lal talin. %eng C jas xu'an lal Juana. %mor jas xu'an lal Juana. %eng Ch k'o kinaq'. = k'o kinaq'. %mor /k'o: kinaq'. %eng %spa C kinaq, k'o kinaq puchi. %mor kinaq, k'o kinaq puchi. %eng Ch ay q'eqo le nu kinaq'. = ay q'eqo le nu kinaq'. %mor ay q'eqo le nu kinaq'. %eng %spa Ch dah dih q'eqe un. = q'eqe jun. %mor q'eqe jun. %eng %spa Ch k'u lee ral leh. = nkule ral le. %mor nkule ral le. %eng %spa C jawi. %mor jawi. %eng Ch k'u wi le ral le kab'ij. = jawi k'u wi le ral le kab'ij. %mor *jawi /k'o: wi le r-al le k-0-a/b'ij. %eng %spa C ah k'olik, k'o pa jelale. %mor ah k'olik, k'o pa jelale. %eng Ch ay chij k'ut. = ay tzij k'ut. %mor ay tzij k'ut. %eng %spa Ta at nu nan kacha chele ak'. %mor at nu nan kacha chele ak'. %eng *R22-19 T jasa le kub'ij le ak' chele tz'ikin. %mor jasa le kub'ij le ak' chele tz'ikin. %eng Ch le at nunan cha ri. = at nunan kacha ri. %mor at nu-nan *k-0/cha ri. %eng %spa C ah je pero joropa ayome jun mam. %mor ah je pero joropa ayome jun mam. %eng C qa kuento. %mor qa kuento. %eng Ch le le jun ak'. = le le jun ak'. %mor le le jun ak'. %eng %spa C ma intaj, inxa ak'. %mor ma intaj, inxa ak'. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa C a at nunan kacha chare le. %mor a at nunan kacha chare le. %eng C le me's. %mor le me's. %eng P at me's at al chay. %mor at me's at al chay. %eng C a at mes. %mor a at mes. %eng Ch k'o kech lal tare'x. = k'o kech lal tare'x. %mor /k'o: k-e-ch le al tare'x. %eng %spa P chinchike. %mor chinchike. %eng Ch le ki me'x. = le b'i me's. %mor le b'i me's. %eng %spa C at mes o at ak'. %mor at mes o at ak'. %eng J in ak' kacha. %mor in ak' kacha. %eng Ch le. = le. %mor le. %eng %spa J a at me's cha. %mor a at me's cha. %eng Ch koq'ik leh. = koq'ik leh. %mor k-0/oq'-ik leh. %eng %spa C koq'ik. %mor koq'ik. %eng Ch lii le jun wari'a Pelipe. = ri le jun wari a Pelipe. %mor ri le jun wari a Pelipe. %eng %spa C ah je koq'ik nk'ota lu nan. %mor ah je koq'ik nk'ota lu nan. %eng Ch ixk'ub'i le wari'. = jas k'ub'i le wari. %mor jas k'ub'i le wari. %eng %spa C tz'ikine. %mor tz'ikine. %eng Ch ixch' ch'ikin. = tz'ikin. %mor tz'ikin. %eng %spa *R22-20 C tz'ikine. %mor tz'ikine. %eng Ch kin'an in che luqab'. = kin'an in che luqab'. %mor k-0-in/b'an in che le u-qab'. %eng %spa C ah je le xatakik. %mor ah je le xatakik. %eng C ....... %mor ....... %eng Ch xe pa xela le nunan. = xe pa xela le nunan. %mor x-0/b'e pa xela le nu-nan. %eng %spa P jah? %mor jah? %eng Ch x pa xela le nunan. = xe pa xela le nunan. %mor x-0/*b'e pa xela le nu-nan. %eng %spa P x'e pa xela. %mor x'e pa xela. %eng Ch n. = n. %mor n. %eng %spa P jas xu'ana. %mor jas xu'ana. %eng Ch loq'o qachokolat. = xuloq'o qachokolat. %mor *x-0-*u/loq'-o qa/chokolat. %eng %spa Ch loq'o qamorxi'l. = xuloq'o qamorsil. %mor x-0-u/loq'-o qa-morsil. %eng %spa Ta laqa qa morxil chi. %mor laqa qa morxil chi. %eng P katij ate morsil. %mor katij ate morsil. %eng J ay chix. %mor ay chix. %eng Ch m, ay chix. = m, ay chix. %mor m, ay chix. %eng %spa J katij taj m makintij taj kacha. %mor katij taj m makintij taj kacha. %eng Ch intij taj. = ma kintij taj. %mor *ma *k-0-in/tij ta-j. %eng %spa J junam ta ruk' al Talin kacha. %mor junam ta ruk' al Talin kacha. %eng Ch kol chuh. = kol chuh. %mor kol chuh. %eng %spa J je. %mor je. %eng P katij k'u lankaneq. %mor katij k'u lankaneq. %eng J kintijo kalcha? %mor kintijo kalcha? %eng Ch no kintij taj, kol chuh. = no kintij taj, kol chuh. %mor no k-0-in/tij ta-j, kol chuh. %eng %spa P katij chacharon. %mor katij chacharon. %eng Ch no' chuh. = no' chuh. %mor no' chuh. %eng %spa *R22-21 P akatij ti'ij. %mor akatij ti'ij. %eng Ch laj chuh. = laj chuh. %mor laj chuh. %eng %spa P katij kinaq. %mor katij kinaq. %eng C katij. %mor katij. %eng Ch laj chuh. = laj chuh. %mor laj chuh. %eng %spa P jas uwach katijo. %mor jas uwach katijo. %eng C xakul. %mor xakul. %eng Ch wach xaqul. = jas uwache xaqul. %mor jas uwache xaqul. %eng %spa P xa k'o che aqul. %mor xa k'o che aqul. %eng Ch xaqul lech qapam chi. = saqul rech qapam chi. %mor saqul r-e-ch qa-pam /chi. %eng %spa J che a qul cha chay. %mor che a qul cha chay. %eng Ch chupisaj chik juna. = chachupisaj chik jun wari. %mor *ch-0-*a/ch'up-isa-j chi-k jun wari. %eng %spa juna wari? C lu wa nu radio. %mor lu wa nu radio. %eng J uk'atisam. %mor uk'atisam. %eng C nk'ota modo chanimi. %mor nk'ota modo chanimi. %eng C xq'upinik. %mor xq'upinik. %eng Ch no je ko'ana leh. = no je ko'ana leh. %mor no je k-0-a/b'an-a leh. %eng %spa C no. %mor no. %eng Ch qanah. = qanah. %mor /qana. %eng %spa C ka'an taj. %mor ka'an taj. %eng Ch chik waral. = chik waral. %mor chik waral. %eng %spa C jela. %mor jela. %eng Ch no la leh. = no la leh. %mor no la leh. %eng %spa C no jela'. %mor no jela'. %eng Ch no jela'. = no jela'. %mor no jela'. %eng %spa *R22-22 C no, no, no utz jela' xaq jela. %mor no, no, no utz jela' xaq jela. %eng C a k'o la wuj? al chay. %mor a k'o la wuj? al chay. %eng J al Chay, al chay. %mor al Chay, al chay. %eng J ............ %mor ............ %eng Ch uch Pelipa, uch a Pelipa xipaj. = utz a Pelipa, kasipaj. %mor utz a Pelipa, *k-0-*a/sipa-j. %eng %spa Ch chaqech li wuj? = chaqech le wuj. %mor chaqech le wuj. %eng %spa C no, kink'amo, a utz kink'amo. %mor no, kink'amo, a utz kink'amo. %eng C al chay? a utz kink'amo? %mor al chay? a utz kink'amo? %eng Ch a pelipa. = a pelipa. %mor a pelipa. %eng %spa C ja? uy. %mor ja? uy. %eng C jawi katpe wi? %mor jawi katpe wi? %eng Ch no, a kol a aq'aj nuwuj. = kol kawelaq'aj nuwuj. %mor kol *k-0-*aw/elaq'a-j nu-wuj. %eng %spa C xrelaq'aj nu wuj, nk'u lal Chay. %mor xrelaq'aj nu wuj, nk'u lal Chay. %eng C jawi k'o wi, nk'u le lu lal Talin. %mor jawi k'o wi, nk'u le lu lal Talin. %eng C al Chay. %mor al Chay. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C n ku le jun wuj chike, le jun mam? %mor n ku le jun wuj chike, le jun mam? %eng C jawi k'o wi? %mor jawi k'o wi? %eng Ta nik. %mor nik. %eng Ch nik'. = nik'. %mor nik'. %eng %spa Ta xuk'ol lintat. %mor xuk'ol lintat. %eng C n ku la wuj al Talin? k'o taje? %mor n ku la wuj al Talin? k'o taje? %eng Ta k'o taj. %mor k'o taj. %eng Ch no, xuk'ol linta. = no, xuk'ol linta. %mor no, x-0-u/k'ol le in-tat. %eng %spa Ta le. %mor le. %eng Ch Juan, Juan, jatawila mpe. = Juan, Juan, jatawila mpe. %mor Juan, Juan, /jat-aw/il-a mpe. %eng %spa *R22-23 P jaron ya. %mor jaron ya. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa P jasche? jas upatan. %mor jasche? jas upatan. %eng Ch rech qimul. = rech qimul. %mor rech qimul. %eng %spa P rech e patax? %mor rech e patax? %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa P retaj. %mor retaj. %eng Ta qana qach'ajon. %mor qana qach'ajon. %eng Ch qach'ajo'n. = qach'ajo'n. %mor qa/ch'aj-o'n. %eng %spa C ak'o awech at? %mor ak'o awech at? %eng P a kamuxan pu le patax chiri? %mor a kamuxan pu le patax chiri? %eng Ch muxan, e xanik. = kamuxanik. %mor *k-0/muxan-ik. %eng %spa Ta b'uro, b'uro. %mor b'uro, b'uro. %eng C a katmuxan at? %mor a katmuxan at? %eng Ta q'eq ali, chak'ama la intaq chaqataq. %mor q'eq ali, chak'ama la intaq chaqataq. %eng Ta atz'yaq taqale kamu chupam. %mor atz'yaq taqale kamu chupam. %eng Ch jah? = jah? %mor jah? %eng %spa Ta b'uro, b'ay, qana nan, b'ay, qana. %mor b'uro, b'ay, qana nan, b'ay, qana. %eng Ta katinb'ij chuwa le Juana. %mor katinb'ij chuwa le Juana. %eng Ch no, no, wiyej na a Pelipa. = no, chawiyej na, a Pelipa. %mor no, *ch-0-aw/iye'-j na, a Pelipa. %eng %spa C chanampe'. %mor chanampe'. %eng Ch ma kix'e taj. = ma kix'e taj. %mor ma k-ix/b'e ta-j. %eng %spa P ja? %mor ja? %eng Ch ma kix'e taj. = ma kix'e taj. %mor ma k-ix/b'e ta-j. %eng %spa P utz b'a la. %mor utz b'a la. %eng J kixe puch, lah? %mor kixe puch, lah? %eng *R22-24 P n karaj ta chi ale. %mor n karaj ta chi ale. %eng P ................... %mor ................... %eng J jas ub'i la wixoqil a Pelipa? %mor jas ub'i la wixoqil a Pelipa? %eng C al Deborah. %mor al Deborah. %eng Ta al Deborah. %mor al Deborah. %eng Ch al Deborah chik. = al Deborah chik. %mor al Deborah chi-k. %eng %spa Ch .................. = .................. %mor .................. %eng %spa Ta taweno, taweno. %mor taweno, taweno. %eng P ja? %mor ja? %eng Ch ka'ana b'a leh. = ka'ana b'a leh. %mor k-0-a/b'an-a b'a leh. %eng %spa P taweno. %mor taweno. %eng Ch tu, tu, tu. = tu, tu, tu. %mor tu, tu, tu. %eng %spa ............ Ch in chah. = in chah. %mor in chah. %eng %spa J tajin ku'an e saqmol e ak'. %mor tajin ku'an e saqmol e ak'. %eng J .................... %mor .................... %eng Ta nu rikil ku la q'e. %mor nu rikil ku la q'e. %eng P a xa kiwarej le jaron kiya pa le jun jule? %mor a xa kiwarej le jaron kiya pa le jun jule? %eng J no, kak'i lala utukel. %mor no, kak'i lala utukel. %eng Ch je cha'. = je cha'. %mor je /cha'. %eng %spa J qak'amom le jun paja qe chila le. %mor qak'amom le jun paja qe chila le. %eng Ch qana qaxutin, kawaj. = qana qasutin, kawaj? %mor /qana #qa/suti-n, k-0-aw/aj? %eng %spa Ch keb' iwuk'. = uj keb' iwuk'. %mor uj keb' iwuk'. %eng %spa Ch ............ = ............ %mor ............ %eng %spa Ch in chah Pelipa. = in chah Pelipa. %mor in /cha Pelipa. %eng %spa C in chik cha, chab'ij che la lu. %mor in chik cha, chab'ij che la lu. %eng *R22-25 Ch in cha. = in cha. %mor in /cha. %eng %spa P in cha choq' che lal Juan. %mor in cha choq' che lal Juan. %eng Ch in cha. = in cha. %mor in /cha. %eng %spa J tawena, saj b'a le, no paresa, la q'ab'. %mor tawena, saj b'a le, no paresa, la q'ab'. %eng J ........................ %mor ........................ %eng Ch al Juana, al Juana, al Juana. = al Juana, al Juana, al Juana. %mor al Juana, al Juana, al Juana. %eng %spa *xk'is le nab'e uwach le cinta R-22 *R22-26 P ay, al Chay ama kis chila le. %mor ay, al Chay ama kis chila le. %eng J m, tzi juntira na. %mor m, tzi juntira na. %eng Ch are lal Juana. = are lal Juana. %mor are lal Juana. %eng %spa J ay chix. %mor ay chix. %eng Ch no, xa keb' e nu q'ab'. = no, xa keb' e nu q'ab'. %mor no, xa keb' e nu q'ab'. %eng %spa Ch xa keb' e nu q'ab'. = xa keb' e nu q'ab'. %mor xa keb' e nu q'ab'. %eng %spa Ch keb' e nu q'ab'. = keb' e nu q'ab'. %mor keb' e nu q'ab'. %eng %spa Ch cha a lu' cha', nuqab' cha. = cha a lu' cha', nuqab' cha. %mor cha a lu' /cha', nu-q'ab' /cha. %eng %spa Ch nuq'ab', nuq'ab'. = nuq'ab', nuq'ab'. %mor nuq'ab', nuq'ab'. %eng %spa P chaya la loq, laq'ab' chaya la loq. %mor chaya la loq, laq'ab' chaya la loq. %eng P la q'ab' chaya la loq. %mor la q'ab' chaya la loq. %eng P ................... %mor ................... %eng Ch a kol at le'. = a kol at le'. %mor a kol at le'. %eng %spa Ch oru, oru tu, tu, tu, tu, tu. = oru, oru tu, tu, tu, tu, tu. %mor oru, oru tu, tu, tu, tu, tu. %eng %spa Ch ........................... = ........................... %mor ........................... %eng %spa Ch ah, canto mi ray, canto mi rayo. = ah, canto mi ray, canto mi rayo. %mor ah, canto mi ray, canto mi rayo. %eng %spa Ch ........................... = ........................... %mor ........................... %eng %spa Ta chaxututej chi le jun jun. %mor chaxututej chi le jun jun. %eng Ta = chasututej chi le jun jun. %mor = chasututej chi le jun jun. %eng Ch kinxututej chik cha'. = chinasututej chik cha. %mor #ch-in-*a/sut-ute-j chi-k /cha. %eng %spa C le, xa ya xattzaqik. %mor le, xa ya xattzaqik. %eng Ch kinxututej chik cha'. = chinasututej chik cha. %mor #ch-in-*a/sut-ute-j chi-k /cha. %eng %spa P ixkeb' b'a cha'. %mor ixkeb' b'a cha'. %eng Ch tawena. = tawena. %mor tawena. %eng %spa Ch ........ = ........ %mor ........ %eng %spa Ch qana chik q'ee. = qana chik q'ee. %mor /qana chi-k q'e. %eng %spa Ch ............... = ............... %mor ............... %eng %spa *R22-27 Ch a Pedara, a Pedara. = a Pedro. %mor a Pedro. %eng %spa Ch ........ = ........ %mor ........ %eng %spa Ta tora, tora. %mor tora, tora. %eng C ni modo. %mor ni modo. %eng Ch le tora cha'. = le tora cha'. %mor le tora /cha'. %eng %spa C le tora. %mor le tora. %eng Ta e tora. %mor e tora. %eng C e tora, le tor, le tor. %mor e tora, le tor, le tor. %eng Ch xel impe', xel impe'. = chixel impe. %mor *ch-ix/el mpe. %eng %spa C le tora, le tora. %mor le tora, le tora. %eng Ch xel impe'. = chixel impe. %mor *ch-ix/el mpe. %eng %spa C le tora. %mor le tora. %eng Ch tora, toro, toro. = tora, toro, toro. %mor tora, toro, toro. %eng %spa C toro. %mor toro. %eng Ch toro, toro, toro. = toro, toro, toro. %mor toro, toro, toro. %eng %spa Ch xel impe. = chixel impe. %mor *ch-ix/el mpe. %eng %spa Ch antan. = antan. %mor antan. %eng %spa Ch qexaj e li cha'. = qesaj e ri chi. %mor *k-0-q/esa-j e ri /chi. %eng %spa C tzaqik. %mor xtzaqik. %eng Ta qana chi kan le pelota. %mor qana chi kan le pelota. %eng Ta qana chi ku le pelota. %mor qana chi ku le pelota. %eng Ch no kik cha'. = no xtzaqik e cha'. %mor no *x-0/tzaq-ik e /cha'. %eng %spa Ch ix k'o u'oorah? = a ix k'o pa le oro? %mor *a ix /k'o: *pa *le oro? %eng %spa Ch jas k'u hora? = jas k'u hora? %mor jas k'u hora? %eng %spa Ch ix ko koorah. = a ix k'o pa le oro? %mor *a ix /k'o: *pa *le oro? %eng %spa *R22-28 P al Chay saj k'ut. %mor al Chay saj k'ut. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa P chana k'u at e pelota. %mor chana k'u at e pelota. %eng Ch chana lal Talin. = chana lal Talin. %mor ch-0-a/b'an-a le al Talin. %eng %spa P le, le, le, le. %mor le, le, le, le. %eng P ............ %mor ............ %eng Ch paratito. = paratito. %mor paratito. %eng %spa Ta chuj xa jowoq xajoq cha. %mor chuj xa jowoq xajoq cha. %eng P inaj convito le'. %mor inaj convito le'. %eng Ch chujxajowoq. = chujxajowoq. %mor ch-uj/xajow-oq. %eng %spa P b'ay, chat xajow b'a le' qanampeno. %mor b'ay, chat xajow b'a le' qanampeno. %eng Ch in cha'. = in cha'. %mor in /cha'. %eng %spa P ay inaj lonvita, inaj convita, inaj convita. %mor ay inaj lonvita, inaj convita, inaj convita. %eng Ch pe la tiito, pe la taat o. = xpe le watita, xpe lintat o. %mor *x-0/pet le *w-atit a, *x-0/pet le *in-tat o. %eng %spa Ch potera paco. = portero opaco. %mor portero opaco. %eng %spa Ch pelatito, pela tato. = pelatito, pela tato. %mor *x-0/pet le *w-atit a, *x-0/pet le *in-tat o. %eng %spa Ch tora tora, pala tiito. = tora tora, pala tiito. %mor tora tora, pala tiito. %eng %spa Ch to'r, tu'r. = to'r, tu'r. %mor to'r, tu'r. %eng %spa C k'o le saqmol. %mor k'o le saqmol. %eng Ch k'o le xaqmol xuk'u'u. = k'o le saqmol xuk'u'u. %mor /k'o: le saqmol x-0-u/k'u'-u. %eng %spa C k'o le saqmol, k'o le saqmol. %mor k'o le saqmol, k'o le saqmol. %eng Ch teloq, teloq. = chateloq. %mor *ch-at/el-oq. %eng %spa C jas uwach al Chay. %mor jas uwach al Chay. %eng C jawi kowi le saqmol. %mor jawi kowi le saqmol. %eng C a k'olik. %mor a k'olik. %eng Ch qanah. = qanah. %mor /qana. %eng %spa *R22-29 C a k'o modo kawilo. %mor a k'o modo kawilo. %eng C b'ay we k'o le, lenaj ch'iw. %mor b'ay we k'o le, lenaj ch'iw. %eng C nk'ota lu nan. %mor nk'ota lu nan. %eng Ch k'o lu xaqmo'l. = k'o lu saqmol. %mor /k'o: le u-saqmol. %eng %spa C a k'olike. %mor a k'olike. %eng Ch k'olik. = k'olik. %mor /k'o:-l-ik. %eng %spa C a kawilo. %mor a kawilo. %eng Ch ja' k'olik. = ja' k'olik. %mor ja' /k'o:-l-ik. %eng %spa %eng Ch = jo k'olik. = jo k'olik. %mor /jo /k'o:-l-ik. %eng %spa C aq'qlaj ak'olike. %mor aq'qlaj ak'olike. %eng Ch k'olik jo. = k'olik jo. %mor /k'o:-l-ik /jo. %eng %spa C xa mes, xa k'o mes chuxe. %mor xa mes, xa k'o mes chuxe. %eng C xa mes, nk'ule naj june. %mor xa mes, nk'ule naj june. %eng C le june, jas uwach le junee. %mor le june, jas uwach le junee. %eng Ta chujeloq, chujeloq. %mor chujeloq, chujeloq. %eng Ch jeloq, jeloq chujeloq, jeloq. = jeloq, jeloq chujeloq, jeloq. %mor ch-uj/el-oq, *ch-uj/el-oq. %eng %spa C jawi kixewi, xe'ek. %mor jawi kixewi, xe'ek. %eng C karapapik. %mor karapapik. %eng Ch chikaj rapapaj wih. = chikaj karapap wi. %mor chikaj *k-0/rapap-!aj wi. %eng %spa C jas uwach lenaj kuento le. %mor jas uwach lenaj kuento le. %eng C le jas uwache. %mor le jas uwache. %eng Ta cirwela. %mor cirwela. %eng C cirwela. %mor cirwela. %eng Ch xirawela'. = cirwela. %mor cirwela. %eng %spa Ta are turas ale. %mor are turas ale. %eng C are..... %mor are..... %eng P al chay. %mor al chay. %eng *R22-30 Ch m. = m. %mor m. %eng %spa P chayampeloqe jun. %mor chayampeloqe jun. %eng Ch lech nuxib'al. = rech nuxib'al. %mor r-e-ch nu-xib'al. %eng %spa P inaj uk'ojol Don Carlos le. %mor inaj uk'ojol Don Carlos le. %eng Ta no. %mor no. %eng Ch xa ut. = xa k'ut. %mor xa k'ut. %eng %spa Ta achi ixjut. %mor achi ixjut. %eng Ch a chi'x. = ay chix. %mor ay chix. %eng %spa C ay chixe. %mor ay chixe. %eng P jachin ajchaq'e. %mor jachin ajchaq'e. %eng Ta chix rech a Milio. %mor chix rech a Milio. %eng C chaya chare a lu. %mor chaya chare a lu. %eng Ch jah? = jah? %mor jah? %eng %spa C chaya chare alu lenaj. %mor chaya chare alu lenaj. %eng C puwi lee. %mor puwi lee. %eng Ch ko'l ch'aqalik. = ko'l ch'aqalik. %mor ko'l /ch'aq-al-ik. %eng %spa P ay jasa anom chiriri. %mor ay jasa anom chiriri. %eng Ta maqech uj taj. %mor maqech uj taj. %eng P jachin ajchaq'e. %mor jachin ajchaq'e. %eng Ta rech, rech, rech. %mor rech, rech, rech. %eng Ch arech ajch'ib'. = rech ajtz'ib'. %mor rech ajtz'ib'. %eng %spa Ta rech rachalkan nunan. %mor rech rachalkan nunan. %eng P jachine rachalkan a nan. %mor jachine rachalkan a nan. %eng Ta kape chuwa Curuz. %mor kape chuwa Curuz. %eng Ch q'alaj taj uq'ab'. = q'alaj taj uq'ab'. %mor q'alaj taj uq'ab'. %eng %spa P lu nan a San. %mor lu nan a San. %eng *R22-31 C chaya juntiro. %mor chaya juntiro. %eng Ch ah no, ah no. = ah no, ah no. %mor ah no, ah no. %eng %spa C a tew le joron al Chay. %mor a tew le joron al Chay. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C a tew le joron. %mor a tew le joron. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C tew le joron. %mor tew le joron. %eng Ch tewah. = tew. %mor tew. %eng %spa C tew, ay xixek. %mor tew, ay xixek. %eng Ch poxta. = poste. %mor poste. %eng %spa C chix. %mor chix. %eng P katij taj. %mor katij taj. %eng C katij taj. %mor katij taj. %eng Ta pisa lee pisa le. %mor pisa lee pisa le. %eng Ch pixa le'. = piso le. %mor piso le. %eng %spa Ch pixa le'. = piso le. %mor piso le. %eng %spa Ta ay tew. %mor ay tew. %eng Ch jesus, jesus kajololik e. = jesus kajororik e. %mor jesus k-0/jor-or-ik e. %eng %spa Ch jalonii jesus. = jaroni. %mor jaroni. %eng %spa Ta jesus. %mor jesus. %eng C jesus. %mor jesus. %eng Ch jesus mia chi. = jesus mia chi. %mor jesus mia /chi. %eng %spa P al chay, jas uwache koq'iki. %mor al chay, jas uwache koq'iki. %eng Ch are le put. = are le put. %mor are le put. %eng %spa P are le put. %mor are le put. %eng Ta a pelipe, naweqaj chik'ute. %mor a pelipe, naweqaj chik'ute. %eng *R22-32 Ch ay rachoch le. = ay rachoch le. %mor ay rachoch le. %eng %spa C nk'ota modo. %mor nk'ota modo. %eng Ch ay pelipa le'. = ay pelipa le'. %mor ay pelipa le'. %eng %spa C le k'o aire chuchi chupame. %mor le k'o aire chuchi chupame. %eng C xek. %mor xek. %eng P al chay, al chay jas uwache put. %mor al chay, al chay jas uwache put. %eng P xt al chay. %mor xt al chay. %eng Ta raqane. %mor raqane. %eng P jas uwache put. %mor jas uwache put. %eng Ta u'uno a pelipe inaweqajchi k'ut. %mor u'uno a pelipe inaweqajchi k'ut. %eng Ch le put qech la chi. = le put qech la chi. %mor le put qech la chi. %eng %spa P a k'o iwe ixe put. %mor a k'o iwe ixe put. %eng Ta k'o la. %mor /k'o: la. %eng Ch k'o la. = k'o la. %mor /k'o: la. %eng %spa Ta weno. %mor weno. %eng C jawi. %mor jawi. %eng Ch k'o pa rachoch, put. = k'o pa rachoch, put. %mor /k'o: pa r-achoch, put. %eng %spa P jasche put kacha chare al Chay. %mor jasche put kacha chare al Chay. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa P jasche put kacha chare al Chay. %mor jasche put kacha chare al Chay. %eng Ch koma pich' le le wach. = koma wech lu wach. %mor koma wech lu wach. %eng %spa Ta al chay al chay makat chaw ta chik. %mor al chay al chay makat chaw ta chik. %eng Ta xpe le qa papa. %mor xpe le qa papa. %eng Ta xpele qa papa, xaq kinb'ij. %mor xpele qa papa, xaq kinb'ij. %eng Ta al chay, xaq kimb'ij. %mor al chay, xaq kimb'ij. %eng Ch toro, toro. = toro, toro. %mor toro, toro. %eng %spa *R22-33 Ta jah? %mor jah? %eng J xah dies k'unela' le kinilik in e'. %mor xah dies k'unela' le kinilik in e'. %eng Ch chix. = chix. %mor chix. %eng %spa Ch chi'x. = chi'x. %mor chi'x. %eng %spa Ta chi'x. %mor chi'x. %eng C le. %mor le. %eng Ta a k'o xa'q chi nupalaje. %mor a k'o xa'q chi nupalaje. %eng C xa'q k'o jub'iq' leh. %mor xa'q k'o jub'iq' leh. %eng Ch leh rachooch le. = leh rachooch le. %mor leh rachooch le. %eng %spa Ta eh, pal taq e wih. %mor eh, pal taq e wih. %eng Ta eh, lub'eh wih, leh. %mor eh, lub'eh wih, leh. %eng P chaxiya ampe lu wih le. %mor chaxiya ampe lu wih le. %eng C jas k'o pa nuwi'? %mor jas k'o pa nuwi'? %eng Ta jun saqu'k'. %mor jun saqu'k'. %eng C jawi'? %mor jawi'? %eng Ta saqu'k'. %mor saqu'k'. %eng C xa'aweh. %mor xa'aweh. %eng Ta xah taj, ih k'o racha'q'. %mor xah taj, ih k'o racha'q'. %eng Ta pu ujalom. %mor pu ujalom. %eng C uy yamero xtzaq pu le jaron. %mor uy yamero xtzaq pu le jaron. %eng C oy, chix kachah chare'. %mor oy, chix kachah chare'. %eng Ch chix yardah. = chi'x. %mor chi'x. %eng %spa P jachin k'u k'o pa le jah leh? %mor jachin k'u k'o pa le jah leh? %eng Ch jah? = jah? %mor jah? %eng %spa P jachin k'u k'o pa le jah? %mor jachin k'u k'o pa le jah? %eng Ta k'o chupam, jah dah. %mor k'o chupam, jah dah. %eng P jah? %mor jah? %eng *R22-34 Ta pan jah. %mor pan jah. %eng Ta = chupam jah. %mor = chupam jah. %eng P nk'otaj? %mor nk'otaj? %eng C nk'otaj? %mor nk'otaj? %eng C ......... %mor ......... %eng C a tzij al Chay? %mor a tzij al Chay? %eng Ch jah? = jah? %mor jah? %eng %spa C atzij k'o le jun pob're chupam ajah? %mor atzij k'o le jun pob're chupam ajah? %eng Ch no, m, k'olik. = no, m, k'olik. %mor no, m, /k'o:-l-ik. %eng %spa C pa le juneh? %mor pa le juneh? %eng Ta pa le jun jun taj cho'q'a chareh. %mor pa le jun jun taj cho'q'a chareh. %eng Ch e k'o 'a chupam. = e k'o la chupam. %mor e /k'o: la chi-u-pam. %eng %spa C ah, k'o lu nan, a k'olik. %mor ah, k'o lu nan, a k'olik. %eng Ch k'o tu 'unan je'taqa leh. = n k'o ta lunan a, je'taq aleh. %mor *n /k'o: ta *le u-nan a, je'taq aleh. %eng %spa C ak'o upi, u chijah? uy. %mor ak'o upi, u chijah? uy. %eng C ............... %mor ............... %eng C k'o le naj ak'al. %mor k'o le naj ak'al. %eng Ch leh. = leh. %mor leh. %eng %spa C k'o le naj ak'al, akata'oh? %mor k'o le naj ak'al, akata'oh? %eng C ................. %mor ................. %eng J ka'an taj, mierda, kacha'ja le naj. %mor ka'an taj, mierda, kacha'ja le naj. %eng J a ri'ri'ri'. %mor a ri'ri'ri'. %eng Ch ah no, ko'l leh. = ah no, ko'l leh. %mor ah no, ko'l leh. %eng %spa qach'ajaj bien utz. J tzi chatela nah qach'a ja nah. %mor tzi chatela nah qach'a ja nah. %eng Ch ko'l ate. = ko'l ate. %mor ko'l ate. %eng %spa ......... J ay, kuch'ayoh, kuch'ayoh. %mor ay, kuch'ayoh, kuch'ayoh. %eng *R22-35 Ch ah, kujuch'ayoh. = ah, kujuch'ayoh. %mor ah, k-uj-u/ch'ay-o. %eng %spa C leh. %mor leh. %eng Ch chi'x. = chi'x. %mor chi'x. %eng %spa J leh, la k'ute. %mor leh, la k'ute. %eng J ............ %mor ............ %eng Ch chaqapij le jun. = chatzoqopij le jun. %mor ch-0-a/tzoqopi-j le jun. %eng %spa Ch .............. = .............. %mor .............. %eng %spa J weno al Chay. %mor weno al Chay. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa J ay, we no' a. %mor ay, we no' a. %eng Ch ruwedah, ruwedoh, ruwedoh. = ruwedah, ruwedoh, ruwedoh. %mor ruwedah, ruwedoh, ruwedoh. %eng %spa Ch ........................ = ........................ %mor ........................ %eng %spa Ch inxutu'j impe'. = kinxut'uj impe'. %mor *k-0-in/xut'u-j mpe'. %eng %spa P chaxut'uj b'ah. %mor chaxut'uj b'ah. %eng Ch no' in. = no' in. %mor no' in. %eng %spa P jah? %mor jah? %eng Ch in. = in. %mor in. %eng %spa P je' ka'an eri' chare'. %mor je' ka'an eri' chare'. %eng Ch no', at. = no', at. %mor no', at. %eng %spa P in? in kinsutinik? %mor in? in kinsutinik? %eng Ch in. = in. %mor in. %eng %spa P chasutij b'ah leh, chasutij b'ah leh. %mor chasutij b'ah leh, chasutij b'ah leh. %eng P .......................... %mor .......................... %eng P al Chay. %mor al Chay. %eng Ch kin, kinsutij in. = chinasutij in. %mor #ch-in-*a/suti-j in. %eng %spa *R22-36 Ta jah? %mor jah? %eng P cha, chab'ij b'ah chee la Pelipa. %mor cha, ch-0-a/b'i-j b'ah chi-r-ee le a Pelipa. %eng P katinsutij cho'q'a chareh. %mor katinsutij cho'q'a chareh. %eng Ch kin, kini, kinxutij. = kinasutij. %mor k-in-*a/suti-j. %eng %spa C leh. %mor leh. %eng Ch no' xaj la wa li'. = chawesaj la wa'ri. %mor no' *ch-0-*aw/esa-j la wa'ri. %eng %spa C ja'wi? %mor ja'wi? %eng Ch m, wachamal. = wetz'ab'al leh chiri. %mor w/etz'an-b'al leh chiri. %eng %spa Ch leh, chiri'. = leh, chiri'. %mor leh, chiri'. %eng %spa C je'la'? %mor je'la'? %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C jas uwach? leh. %mor jas uwach? leh. %eng Ch an la chay, an la le'. = ka'an la'l chay. %mor *k-0-*a/b'an le al chay. %eng %spa Ch ka'an la le'. = ka'an la le'. %mor k-0-a/b'an la le'. %eng %spa C y chanimi'. %mor y chanimi'. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C jas uwach. %mor jas uwach. %eng Ch kinxutij. = kinsutij. %mor k-0-in/suti-j. %eng %spa C a kinsutij. %mor a kinsutij. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C leh, leh, leh, leh. %mor leh, leh, leh, leh. %eng Ch no. = no. %mor no. %eng %spa Ta nasutij in, no mawila. %mor nasutij in, no mawila. %eng Ta ma in xinkuje. %mor ma in xinkuje. %eng Ch inxutij chi in. = chinasutij chi in. %mor *ch-in-*a/suti-j chi in. %eng %spa P jah? %mor jah? %eng *R22-37 Ch ab'. = le nu q'ab'. %mor le nu q'ab'. %eng %spa C chani mi. %mor chani mi. %eng Ch m. = m. %mor m. %eng %spa C leh, leh, leh. %mor leh, leh, leh. %eng C ............. %mor ............. %eng C we xa tzaqik. %mor we xa tzaqik. %eng Ta m. weno. %mor m. weno. %eng Ch ay k'ax nu q'ab'. = ay k'ax nu q'ab'. %mor ay k'ax nu q'ab'. %eng %spa Ch rumal juna Pelipe. = rumal juna Pelipe. %mor rumal juna Pelipe. %eng %spa Ch in cha, payasa chik. = in cha, payasa chik. %mor in /cha, payasa chi-k. %eng %spa C uy k'ole wakax. %mor uy k'ole wakax. %eng C kat xojow wuk'. %mor kat xojow wuk'. %eng P ja te xojowa ruk'a pelipe cha. %mor ja te xojowa ruk'a pelipe cha. %eng Ch ah no'. = ah no'. %mor ah no'. %eng %spa Ch jas uwach al Milia. = jas uwach al Milia. %mor jas uwach al Milia. %eng %spa Ch ................. = ................. %mor ................. %eng %spa Ch le qa poxkarare'. = le qa poskara le. %mor le qa poskara le. %eng %spa C katijo. %mor katijo. %eng C ....... %mor ....... %eng J eh purisma alaj. %mor eh purisma alaj. %eng Ta jun mim chib'a wa. %mor jun mim chib'a wa. %eng Ch yoq'onik e uwach rumal intat. = xyoq'ik e watz rumal intat. %mor *x-0/yoq'-PASS1-ik e w-atz r-umal in-tat. %eng %spa P jawi le. %mor jawi le. %eng P jawi k'u wi le? %mor jawi k'u wi le? %eng Ch le xa, xa. = le xa, xa. %mor le xa, xa. %eng %spa *R22-38 J k'ate oxib' u juna'b'. %mor k'ate oxib' u juna'b'. %eng *xk'is le cinta R-22.