T(iyaan)
R(sep)
P(edro)
C(liff)

*                                Altiyaan 10
*Age 2;7.13
*No of utterances: 212
*MLU: 2.22
*S10-1
T ch'el.
 = a pe'l.
 %mor *a pe'l.
 %eng
 %spa
T pe'l.
 = a pe'l.
 %mor *a pe'l.
 %eng
 %spa
C le: jun awiyon.
 %mor le: jun awiyon.
 %eng
T no' le:' taj.
 = no' ma re: taj.
 %mor no' *ma r-e: ta-j.
 %eng
 %spa
P al Tian, n k'u lamuye'k.
 %mor al Tian, n k'u le: a-muye'k.
 %eng
P le: naj wich'.
 %mor le: naj wich'.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jawi: k'u wi:?
 %mor jawi: /k'u wi:?
 %eng
T k'ilik.
 = k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
T puwi: al Se:p.
 = jun upuwi: al Sepe.
 %mor *jun *u-puwi: al Sepe.
 %eng
 %spa
T e puwi: sep e'.
 = e puwi: sep e'.
 %mor e puwi: *al sep e'.
 %eng
 %spa
T puwi:'.
 = puwi:'.
 %mor puwi:'.
 %eng
 %spa
C a k'o: modo ka'an la b'oj?
 %mor a /k'o: modo k-0-a/b'an le: a-b'oj?
 %eng
T kom panta.
 = kampan.
 %mor kampan.
 %eng
 %spa
C elepant.
 %mor elepant.
 %eng
T un kompanta chik cha'h.
 = jun kampana chik cha'h.
 %mor jun kampana chi-k /cha'.
 %eng
 %spa
C n k'o: taj, jawi'.
 %mor n /k'o: ta-j, jawi'.
 %eng
T teta'l le:'.
 = etz'ab'al' le:'.
 %mor /etz'an-b'al le:'.
 %eng
 %spa
T ta:t e'.
 = ta:t e'.
 %mor ta:t e'.
 %eng
 %spa
C le: jun mam kar.
 %mor le: jun mam kar.
 %eng
T mam k'al.
 = jun mama kar.
 %mor *jun mam-*a kar.
 %eng
 %spa
C ah je k'o: lu chi'.
 %mor ah je /k'o: le: u-chi'.
 %eng
C k'o: lu ware' ya'.
 %mor k'o: lu ware' ya'.
 %eng
T kol chi'.
 = k'o: lu chi'.
 %mor /k'o: le: *u-chi'.
 %eng
 %spa
T wareh taj.
 = wareh taj.
 %mor wareh ta-j.
 %eng
 %spa
T wareh chi cha'.
 = wareh chik cha?
 %mor wareh chi-k /cha?
 %eng
 %spa
*S10-2
S k'o: chi ju:n e'.
 %mor /k'o: chi ju:n e'.
 %eng
T k'o: ju:n e' wich' e tata' le:'.
 = k'o jun wich' tata' le:'.
 %mor /k'o: jun wich' tata' le:'.
 %eng
 %spa
C le: jun mu's e.
 %mor le: jun mu's e.
 %eng
T mux chik.
 = mu's chik.
 %mor mu's chi-k.
 %eng
 %spa
T ke:j e'.
 = ke:j e'.
 %mor ke:j e'.
 %eng 
 %spa
C le: jun tz'i.
 %mor le: jun tz'i.
 %eng
T ke:j e'.
 = ke:j e'.
 %mor ke:j e'.
 %eng
 %spa
C tz'i.
 %mor tz'i.
 %eng
T jun tzej.
 = tz'i'.
 %mor tz'i'.
 %eng
 %spa
C le: jun tz'i'.
 %mor le: jun tz'i'.
 %eng
T le: tz'i' cha', le: un tz'i' cha'.
 = le: jun tz'i cha'.
 %mor le: jun tz'i /cha'.
 %eng
 %spa
T ta pepeh.
 = papeh.
 %mor papeh.
 %eng
 %spa
T papeh.
 = papeh.
 %mor papeh.
 %eng
 %spa
C ah, le: jun papeh.
 %mor ah, le: jun papeh.
 %eng
T e: tikor ri'.
 = le: tukur ri'.
 %mor le: tukur ri'.
 %eng
 %spa
C jas uwach le: ju:n e'.
 %mor jas u-wach le: ju:n e'.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jas uwach e: jun i'.
 %mor jas u-wach e: jun i'.
 %eng
T ja:b' wah.
 = ja:b' wah.
 %mor ja:b' wah.
 %eng
 %spa
C leme't.
 %mor leme't.
 %eng
T te:m, le: te:m e'.
 = te:m, le: te:m e'.
 %mor te:m, le: te:m e'.
 %eng
 %spa
S ch'i:ch'.
 %mor ch'i:ch'.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
S le: ch'ich' e:'.
 %mor le: ch'ich' e:'.
 %eng
T ju:n e ch'i:ch' e'.
 = jun ch'i:ch' e.
 %mor jun ch'i:ch' e.
 %eng
 %spa
T puk' chi'.
 = puk' chi'.
 %mor puk' /chi'.
 %eng
 %spa
*S10-3
T ch'i:ch e'.
 = ch'i:ch e'.
 %mor ch'i:ch e'.
 %eng
 %spa
C a ka:ch'ob' jas uwach al Tian.
 %mor a ka:ch'ob' jas uwach al Tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jas uwach le: jun chikop e'.
 %mor jas uwach le: jun chikop e'.
 %eng
T papeh.
 = papeh.
 %mor papeh.
 %eng
 %spa
C papeh tz'ikin.
 %mor papeh tz'ikin.
 %eng
T no', chikin taj.
 = tz'ikin taj.
 %mor no' tz'ikin ta-j.
 %eng
 %spa
C k'o: luwach.
 %mor k'o: luwach.
 %eng
T no', wach taj.
 = mu:wach taj.
 %mor *ma *u-wach ta-j.
 %eng
 %spa
T kula: nah, kula: nah.
 = kula: nah, kula: nah.
 %mor *k-0/kul-a: nah.
 %eng
 %spa
C lu:corona je: la le:', lu:xik?
 %mor le: u-corona je: la le:', le: u-xik?
 %eng
T le:', to'po la le: ju:n i'.
 = kuto'p la le: ju:n i'.
 %mor *k-0-*u/to'p-!o la le: ju:n i'.
 %eng
 %spa
C k'o: pu:jalo:m.
 %mor /k'o: pa u-jalo:m.
 %eng
T xi:k'.
 = uxi:k'.
 %mor *u-xi:k'.
 %eng
 %spa
C k'o: lu:chi'.
 %mor /k'o: le: u-chi'.
 %eng
T ju:ne', tata: le:'.
 = jun tata' le:'.
 %mor jun tata' le:'.
 %eng
 %spa
T che le:', che le:'.
 = ch'i:ch', la sep e'.
 %mor ch'i:ch', la sep e'.      ***
 %eng
 %spa
T ay, ch'i:ch', ch'i:ch' a xe:b'e.
 = ay, ch'i:ch', ch'i:ch' a xe:b'e.
 %mor ay, ch'i:ch', ch'i:ch' a xe:b'e.
 %eng
 %spa
T ju:n e'.
 = ju:n e'.
 %mor ju:n e'.
 %eng
 %spa
C al Sep kaj choq'e che le: ju:n e'.
 %mor al Sep kaj choq'e che le: ju:n e'.
 %eng
T no', sep taj.
 = ma:l Sep taj.
 %mor *ma:l sep ta-j.
 %eng
 %spa
T ch'i:ch'.
 = ch'i:ch'.
 %mor ch'i:ch'.
 %eng
 %spa
C al Sep k'ut.
 %mor al Sep k'u-t.
 %eng
T no', Sep taj.
 = no', ma:l Sep taj.
 %mor no', *ma *al Sep ta-j.
 %eng
 %spa
T ch'i:ch', ch'i:ch'.
 = ch'i:ch'.
 %mor ch'i:ch'.
 %eng
 %spa
*S10-4
C jas uwach le: mas utz ka:wiloh?
 %mor jas uwach le: mas utz ka:wiloh?
 %eng
C le: ju:n i, le: ju:n e'.
 %mor le: ju:n i, le: ju:n e'.
 %eng
T ch'i:ch'.
 = ch'i:ch'.
 %mor ch'i:ch'.
 %eng
 %spa
T ju:n ach'i:ch' e'.
 = ju:n ach'i:ch' e'.
 %mor ju:n a-ch'i:ch' e'.
 %eng
 %spa
C ah je'.
 %mor ah je'.
 %eng
T ri', re' ach'i:ch'.
 = ri lach'i:ch' i'.
 %mor ri *le: a-ch'i:ch' *i'.
 %eng
 %spa
T naj aka'l.
 = naj aka'l.
 %mor naj aka'l.
 %eng
 %spa
T ch'i:ch'a', ek', ek'.
 = ch'i:ch'a', ek', ek'.
 %mor ch'i:ch' a', *x-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
C ak'al le: ju:n e'.
 %mor ak'al le: ju:n e'.
 %eng
T chi', no' k'ab'.
 = no' uq'ab'.
 %mor no' *u-q'ab'.
 %eng
 %spa
T k'ab'.
 = uq'ab'.
 %mor *u-q'ab'.
 %eng
 %spa
C k'o: lu: powi'.
 %mor /k'o: le: u-powi'.
 %eng
T no', kator.
 = takator.
 %mor takator.
 %eng
 %spa
T kator.
 = tz'ikin.
 %mor tz'ikin.
 %eng
 %spa
T kin.
 = tz'ikin.
 %mor tz'ikin.
 %eng
 %spa
T le:' kampa:nta, le:'.
 = le: campa:n le:'.
 %mor le: campa:n le:'.
 %eng
 %spa
T kampa:nta, no' kampa:na'.
 = kampa:nta, no' kampa:na'.
 %mor kampa:nta, no' kampa:na'.
 %eng
 %spa
T kampa:nta.
 = kampa:na.
 %mor kampa:na.
 %eng
 %spa
C a ka:ch'ob' jas uwach le: ju:ne'?
 %mor a ka:ch'ob' jas uwach le: ju:ne'?
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
T qawah.
 = qawah.
 %mor qa-wah.
 %eng
 %spa
T ju:n e', pa'ch' e.
 = ju:n e', pa'ch' e.
 %mor ju:n e', pa'ch' e.
 %eng
 %spa
T jun e a:pa'ch' e'.
 = jun e a:pa'ch' e'.
 %mor jun e a-pa'ch' e'.
 %eng
 %spa
T kamprah.
 = kamprah.
 %mor kamprah.
 %eng
 %spa
T ju:n e', ju:n e, ju:n e.
 = ju:n e', ju:n e, ju:n e.
 %mor ju:n e', ju:n e, ju:n e.
 %eng
 %spa
T ju:n tian.
 = ju:n tian.
 %mor ju:n *al tian.
 %eng
 %spa
T k'o: taj po:pah.
 = n k'o: ta le: po:tah.
 %mor *n /k'o: ta-!j *le: po:tah.
 %eng
 %spa
*S10-5
T po:pah.
 = po:tah.
 %mor po:tah.
 %eng
 %spa
Tat a utz kesax ipo:tah, chah?
 %mor a utz k-0/esa-x i-po:tah, /cha?
 %eng
T le:', tata: le:'.
 = le: tata' le:'.
 %mor le: tata' le:'.
 %eng
 %spa
T ukojo:m xwetra.
 = ukojo:m uswetra.
 %mor u/koj-o:m *u-swetra.
 %eng
 %spa
T jun e:', jun e:'.
 = jun e:', jun e:'.
 %mor jun e:', jun e:'.
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun i'.
 %mor jas u-wach le jun i'.
 %eng
T m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
C le jun i'.
 %mor le jun i'.
 %eng
T ya:k'.
 = ak'.
 %mor ak'.
 %eng
 %spa
C le: naj pi:x e'.
 %mor le: naj pi:x e'.
 %eng
T ya:k'.
 = ak'.
 %mor ak'.
 %eng
 %spa
T ak', ak'.
 = ak'.
 %mor ak'.
 %eng
 %spa
Tat kawilo na ak' taj e:'.
 %mor k-0-aw/il-o na ak' taj e:'.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Tat n kawilo ma ak' taj.
 %mor n k-0-aw/il-o ma ak' ta-j.
 %eng
T pi:x.
 = pi:x.
 %mor pi:x.
 %eng
 %spa
T wak' chi'h.
 = wak' chi'h.
 %mor w-ak' /chi'.
 %eng
 %spa
T jun e:'.
 = jun e:'.
 %mor jun e:'.
 %eng
 %spa
C le jun i'.
 %mor le jun i'.
 %eng
T jun e:', pontoron e:'.
 = pantalon e:'.
 %mor pantalon e:'.
 %eng
 %spa
T jah?, q'ab', tz'i:'.
 = jah?, q'ab', tz'i:'.
 %mor jah?, q'ab', tz'i:'.
 %eng
 %spa
Tat ke:j kacha'.
 %mor ke:j k-at/cha'.
 %eng
T tz'i'.
 = tz'i'.
 %mor tz'i'.
 %eng
 %spa
T le: kej e'.
 = le: kej e'.
 %mor le: kej e'.
 %eng
 %spa
T q'an k'u wa ruke:j i'.
 = a kaq'an k'u wa ruke:j i'.
 %mor *a *k-0/aq'an k'u wa ri u-ke:j i'.
 %eng
 %spa
T q'ab' e:'.
 = uq'ab' e:'.
 %mor *u-q'ab' e:'.
 %eng
 %spa
*S10-6
T xa mu jun e: tata: le:'.
 = xa mu jun e: tata: le:'.
 %mor xa mu jun e: tata: le:'.
 %eng
 %spa
C le jun mu's e'.
 %mor le jun mu's e'.
 %eng
T mu'x.
 = mu's.
 %mor mu's.
 %eng
 %spa
T ay q'ab'.
 = ay q'ab'.
 %mor ay q'ab'.
 %eng
 %spa
T ya ju:n.
 = le: ju:n.
 %mor le: ju:n.
 %eng
 %spa
T ya rik.
 = ya kawarik.
 %mor ya *k-0/war-ik.
 %eng
 %spa
T ay tasaj i:'.
 = ay tasaj i:'.
 %mor ay /tasaj i:'.
 %eng
 %spa
T ay qolo:m i.
 = ay lu:jolo:m i.
 %mor ay *le: *u-jolom i.
 %eng
 %spa
T qolo:m.
 = ay lu:jolo:m.
 %mor ay *le: *u-jolom.
 %eng
 %spa
T n qul e:'.
 = jun uqul e le:'.
 %mor jun *u-qul e le:'.
 %eng
 %spa
T chop chi ut cha'h.
 = chikop chi k'ut cha'h.
 %mor chikop chi k'u-t /cha'.
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun i.
 %mor jas uwach le jun i.
 %eng
C a k'o: chiri'.
 %mor a /k'o: chiri'.
 %eng
T jah? choh' taj.
 = ma kinch'ob' taj.
 %mor *ma *k-0-*in/ch'ob' ta-j.
 %eng
 %spa
T pi:x e: jun e: wa'ri.
 = wi:ch' le: jun wari'.
 %mor wi:ch' le: jun wari'.
 %eng
 %spa
T pi:x e: jun e wa'ri'.
 = pi:x e: jun e wa'ri'.
 %mor pi:x e: jun e wa'ri'.
 %eng
 %spa
T le:'.
 = le:'.
 %mor le:'.
 %eng
 %spa
C le:'.
 %mor le:'.
 %eng
T ay chi:'.
 = ay lu:chi:'.
 %mor ay *le: *u-chi:'.
 %eng
 %spa
T ay k'i:x.
 = ay k'i:x.
 %mor ay k'i:x.
 %eng
 %spa
T ay chupo:m k'i:x.
 = ay uchapo:m k'i:x.
 %mor ay *u/chap-o:m k'i:x.
 %eng
 %spa
Tat kotz'i'j.
 %mor kotz'i'j.
 %eng
T le:me't eh.
 = le: lame't eh.
 %mor *le: lame't eh.
 %eng
 %spa
T u:lame't.
 = ulame't.
 %mor u-lame't.
 %eng
 %spa
T me't ut.
 = lame't k'ut.
 %mor lame't k'u-t.
 %eng
 %spa
*S10-7
T taj ju:n.
 = n k'o: ta ju:n.
 %mor *n /*k'o: ta-!j ju:n.
 %eng
 %spa
T chi' chi ut cha'h.
 = chi' chi ut cha'h.
 %mor chi' chi k'u-t /cha'.
 %eng
 %spa
T o:y k'o: pa ruk'.
 = a k'o: pu ruq.
 %mor a /k'o: pa r-uq.
 %eng
 %spa
T k'o: pu ruk'.
 = a k'o: pu ruk'.
 %mor *a /k'o: pa r-uk'.
 %eng
 %spa
T tz'i le:'.
 = tz'i le:'.
 %mor tz'i le:'.
 %eng
 %spa
C jawi:'.
 %mor jawi:'.
 %eng
T ay raqan.
 = ay le: raqan.
 %mor ay *le: r-aqan.
 %eng
 %spa
T e raqan e'.
 = ay le: raqan e'.
 %mor ay le: r-aqan e'.
 %eng
 %spa
T chicha:l le:'.
 = chacha:l le:.
 %mor chacha:l le:.
 %eng
 %spa
Tat m.
 %mor m.
 %eng
T xa:l.
 = chacha:l.
 %mor chacha:l.
 %eng
 %spa
T jun le:'.
 = jun le:'.
 %mor jun le:'.
 %eng
 %spa
T junu wirete le:'.
 = jun warileta le:'.
 %mor jun warileta le:'.
 %eng
 %spa
T wireta jun e'.
 = warileta le: jun e'.
 %mor warileta *le: jun e'.
 %eng
 %spa
C le: taq muye'k.
 %mor le: taq muye'k.
 %eng
T ah no puye'k le'.
 = muye'k la le'.
 %mor muye'k *la le'.
 %eng
 %spa
T jun tata'l le:'.
 = qatat e:'.
 %mor *qa-tat e:'.
 %eng
 %spa
T ta:t e:'.
 = ta:t e:'.
 %mor ta:t e:'.
 %eng
 %spa
C no', ware: taj.
 %mor no', ware: ta-j.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C mare: ta:j.
 %mor ma are: ta-j.
 %eng
T tata taj.
 = ma qatat taj.
 %mor *ma *qa-tat ta-j.
 %eng
 %spa
T re' taj.
 = mare: taj.
 %mor *ma are: ta-j.
 %eng
 %spa
T ch'i:ch' e:, ch'i:ch' e:.
 = ch'i:ch' e:, ch'i:ch' e:.
 %mor ch'i:ch' e:, ch'i:ch' e:.
 %eng
 %spa
T jun e', ah ch'ana:l.
 = jun e', ah ch'ana:l.
 %mor jun e', ah /ch'an-a:l.
 %eng
 %spa
*S10-8
T ch'ana:l le:'.
 = ch'ana:l le:'.
 %mor /ch'an-a:l le:'.
 %eng
 %spa
T wu:j e:', wuj eh.
 = wu:j e:', wuj eh.
 %mor wu:j e:', wuj eh.
 %eng
 %spa
T laq taj.
 = laq taj.
 %mor laq ta-j.
 %eng
 %spa
C laq k'ut.
 %mor laq k'u-t.
 %eng
T laq, laq e: jun e'.
 = laq, laq e: jun e'.
 %mor laq, laq e: jun e'.
 %eng
 %spa
C le taq fi'eh.
 %mor le taq fi'eh.
 %eng
T pili'eh taj.
 = ficha taj.
 %mor ficha ta-j.
 %eng
 %spa
C taq puwa:q.
 %mor taq puwa:q.
 %eng
T powaq.
 = puwaq.
 %mor puwaq.
 %eng
 %spa
T puwaq e: choq e'.
 = lu: puwaq ixoq e'.
 %mor *le: *u-puwaq ixoq e'.
 %eng
 %spa
T ay kaxon.
 = ay kaxon.
 %mor ay kaxon.
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun i'.
 %mor jas u-wach le: jun i'.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun e'.
 %mor jas u-wach le: jun e'.
 %eng
T kax.
 = wakax.
 %mor wakax.
 %eng
 %spa
C jun ke:j e'.
 %mor jun ke:j e'.
 %eng
T ka:x.
 = wakax.
 %mor wakax.
 %eng
 %spa iyi: chi:je'.
C no' wakax.
 %mor no' wakax.
 %eng
T i chij.
 = i chij.
 %mor i chij.
 %eng
 %spa
C chij taj, jun wakax.
 %mor chij taj, jun wakax.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jun patax e'.
 %mor jun patax e'.
 %eng
T jun tata' le:'.
 = jun tata' le:'.
 %mor jun tata' le:'.
 %eng
 %spa chi:ri', tata'.
C k'o: luk'ab' chikaj.
 %mor /k'o: le: u-q'ab' chi kaj.
 %eng
T q'ab'.
 = lu:q'ab'.
 %mor *le: *u-q'ab'.
 %eng
 %spa
T jun i chil tat la'.
 = le jun e rach'i'il le:ntat la'.
 %mor *le jun e *r-ach'i'il *le: *in-tat la'.
 %eng
 %spa
*S10-9
T kampa:nta jun e:'.
 = kampa:na le: jun e:'.
 %mor kampa:na *le: jun e:'.
 %eng
 %spa
T ch'i'.
 = tz'i'.
 %mor tz'i'.
 %eng
 %spa
T tz'i' le: jun e:' jah?
 = tz'i' le: jun e:' jah?
 %mor tz'i' le: jun e:' jah?
 %eng
 %spa
C n k'u le: tzikin?
 %mor n k'u le: tzikin?
 %eng
C jawi: xe: wi:?
 %mor jawi: xe: wi:?
 %eng
T chek pa racho:ch.
 = x'e pa racho:ch.
 %mor x-0/b'e:-!ik pa r-acho:ch.
 %eng
 %spa
T e:k e pa racho:ch.
 = x'e pa racho:ch.
 %mor *x-0/b'e:-!ik pa r-acho:ch.
 %eng
 %spa
T in cha'h.
 = in cha'h.
 %mor in /cha'.
 %eng
 %spa
Tat ma mpe la:wuj.
 %mor ma mpe le: a-wuj.
 %eng
T utz k'ut.
 = utz k'ut.
 %mor utz k'u-t.
 %eng
 %spa
T papeh jun e:', papeh jun e:'.
 = papeh jun e:', papeh jun e:'.
 %mor papeh jun e:', papeh jun e:'.
 %eng
 %spa
T pe: pepeh, papeh.
 = pe: pepeh, papeh.
 %mor pe: pepeh, papeh.
 %eng
 %spa
T papeh e jun e:'.
 = papeh ke jun e:.
 %mor papeh ke jun e:.
 %eng
 %spa
T le: q'ab'.
 = lu:q'ab'.
 %mor le: *u-q'ab'.
 %eng
 %spa
*xk'is le: nab'e uwach le: cinta S-10.
*S10-10
C jas uwach le: chikop ih.
 %mor jas uwach le: chikop ih.
 %eng
C le: jun i:, je la le:'?
 %mor le: jun i:, je la le:'?
 %eng
T kop.
 = chikop.
 %mor chikop.
 %eng
 %spa
C kach'ob'oh?
 %mor kach'ob'oh?
 %eng
C le: jun koj.
 %mor le: jun koj.
 %eng
T kop.
 = chikop.
 %mor chikop.
 %eng
 %spa
T laq e:', laq e:'.
 = laq e:', laq e:'.
 %mor laq e:', laq e:'.
 %eng
 %spa
T pe: le:, tupe: le:.
 = mpe: le:.
 %mor mpe: le:.
 %eng
 %spa
T tupe: le:, mpe:.
 = tupe: le:, mpe:.
 %mor tupe: le:, mpe:.
 %eng
 %spa
T papeh.
 = tasaj e:.
 %mor /tasaj e:.
 %eng
 %spa
T keb' eh ruk' e:, saj e'.
 = keb' eh ruk' e:, saj e'.
 %mor keb' eh r-uk' e:, /saj e'.
 %eng
 %spa
T che le:' che le:'.
 = che le:' che le:'.
 %mor che le:' che le:'.
 %eng
 %spa
T sep.
 = al Sep.
 %mor *al sep.
 %eng
 %spa
C xk'is le: wuj.
 %mor xk'is le: wuj.
 %eng
T uch taj.
 = ma utz taj.
 %mor *ma utz ta-j.
 %eng
 %spa
T mas utz wuj.
 = mas utz wuj.
 %mor mas utz wuj.
 %eng
 %spa
T le:', ay ti:k e'.
 = le:', ay ti:k e'.
 %mor le:', ay ti:k e'.
 %eng
 %spa
C jachin ajchoq'e che le: jun su't.
 %mor jachin ajchoq'e che le: jun su't.
 %eng
T jah? we:ch in.
 = jah? we:ch in.
 %mor jah? w-e-ch in.
 %eng
 %spa
C awe:ch at?
 %mor aw-e-ch at?
 %eng
T m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
T b'ix chu cha'.
 = xb'ix chu cha'.
 %mor x-0/b'i:-x chu /cha'.
 %eng
 %spa
C a kak'amah la:wal ruk'?
 %mor a k-0-a/k'am-a le: aw-al r-uk'?
 %eng
T no', ink'am taj.
 = ma kink'am taj.
 %mor *ma *k-0-in/k'am ta-j.
 %eng
 %spa
T ink'am.
 = kink'am.
 %mor *k-0-in/k'am-*o.
 %eng
 %spa
*S10-11
T re: wik'a'h.
 = le: ruk'a'.
 %mor le: ru-k'a'.
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
T k'a'.
 = ruk'a'.
 %mor *ru-k'a'.
 %eng
 %spa
T laq e', laq e'.
 = laq e', laq e'.
 %mor laq e', laq e'.
 %eng
 %spa
T laq, laq.
 = laq, laq.
 %mor laq, laq.
 %eng
 %spa
C n k'u lal sep?
 %mor n k'u le: al sep?
 %eng
T kul taj.
 = ma kul taj.
 %mor *ma k-0/ul ta-j.
 %eng
 %spa
C jawi: k'o: wi: lal sep?
 %mor jawi: /k'o: wi: le: al sep?
 %eng
T k'ilik.
 = k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
T jule:' b'antaro:n e:'.
 = jun pantalo:n e'.
 %mor jun pantalo:n e'.
 %eng
 %spa
T jun e pataro:n e:.
 = jun e pataro:n e:.
 %mor jun e pantalo:n e:.
 %eng
 %spa
C jun la:mpara'.
 %mor jun la:mpara'.
 %eng
T junam mantaro:n e:'.
 = junam e: pantalo:n e'.
 %mor junam *e: pantalo:n e'.
 %eng
 %spa
C linte:rna.
 %mor linte:rna.
 %eng
T k'isik.
 = xk'isik.
 %mor *x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
C xk'isik.
 %mor x-0/k'is-ik.
 %eng
T m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
C jas uwach le: jun i'.
 %mor jas uwach le: jun i'.
 %eng
T k'ama'.
 = chik'ama'.
 %mor *ch-0-*i/k'am-a'.
 %eng
 %spa
C x'e:k.
 %mor x'e:k.
 %eng
T xe'e chi cha'.
 = xe'e chi cha'.
 %mor x-e/b'e: chi /cha'.
 %eng
 %spa
T xe'e chu cha'.
 = xe'e chu cha'.
 %mor x-e/b'e: chu /cha'.
 %eng
 %spa
P n k'u la: muye'k?
 %mor n k'u le: a-muye'k?
 %eng
T le: k'a'.
 = le: ruk'a.
 %mor le: *r-uk'a.
 %eng
 %spa
C le: jun i:'.
 %mor le: jun i:'.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
*S10-12
C le: jun amu:lq'ab'.
 %mor le: jun amu:lq'ab'.
 %eng
T no', q'ab' taj.
 = no', umu:lq'ab' taj.
 %mor no', *u-mu:lq'ab' ta-j.
 %eng
 %spa
P k'o: le: naj wich' chik.
 %mor k'o: le: naj wich' chi-k.
 %eng
T wich'.
 = wich'.
 %mor wich'.
 %eng
 %spa
P wich'.
 %mor wich'.
 %eng
T wich' le: li'.
 = wich' le: ri'.
 %mor wich' le: ri'.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
T wich' len.
 = wich' len.
 %mor wich' len.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
T wich' len.
 = wich' len.
 %mor wich' len.
 %eng
 %spa
P wich' len.
 %mor wich' len.
 %eng
C a kachob' u-wach.
 %mor a k-0-a/chob' u-wach.
 %eng
T to:n.
 = al to:n.
 %mor *al to:n.
 %eng
 %spa
P jah.
 %mor jah.
 %eng
T to:n.
 = to:n.
 %mor *al to:n.
 %eng
 %spa
P to:n, nk'u le: naj wich' e'.
 %mor to:n, n k'u le: naj wich' e'.
 %eng
P jas ub'i'.
 %mor jas u-b'i'.
 %eng
T wich'.
 = wich'.
 %mor wich'.
 %eng
 %spa
P kach'ob'o jas ub'i'.
 %mor k-0-a/ch'ob'-o jas u-b'i'.
 %eng
P kach'ob' taj.
 %mor k-0-a/ch'ob' ta-j.
 %eng
T m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
Ixoq al Tian jas ub'i' lali' ri cha.
 %mor al Tian jas u-b'i' le: ali' ri /cha.
 %eng
Ixoq jas ubi' chah.
 %mor jas u-bi' /cha.
 %eng
T muye'k.
 = muye'k.
 %mor muye'k.
 %eng
 %spa
P jas ub'i' cha'.
 %mor jas ub'i' cha'.
 %eng
T k'al le.
 = ak'al le:.
 %mor ak'al le:.
 %eng
 %spa
T ta'y.
 = al ta'l.
 %mor *al ta'l.
 %eng
 %spa
P jas uwach ri' al Tian e.
 %mor jas u-wach ri' al Tian e.
 %eng
*S10-13
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jas uwach e ri'.
 %mor jas u-wach e ri'.
 %eng
T ke:j at.
 = ke:j at.
 %mor ke:j at.
 %eng
 %spa
P jah.
 %mor jah.
 %eng
T ke:j at.
 = ke:j at.
 %mor ke:j at.
 %eng
 %spa
T jun chaq' wich'.
 = xa jun wich'.
 %mor xa jun wich'.
 %eng
 %spa
P jawi ratpe wi al Tian?
 %mor jawi ri at/pet wi al Tian?
 %eng
T qachoch.
 = pa qachoch.
 %mor *pa q-achoch.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
T choch, uj.
 = pa qachoch uj.
 %mor *pa q-achoch uj.
 %eng
 %spa
P jas ub'i' la watz?
 %mor jas u-b'i' le: aw-atz?
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
T wach un awa.
 = watz wa le jun.
 %mor w-atz wa *le: jun.
 %eng
 %spa
P jas ub'i'.
 %mor jas u-b'i'.
 %eng
T mari'y.
 = al mari'y.
 %mor *al mari'y.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
T mari'y.
 = al mari'y.
 %mor *al mari'y.
 %eng
 %spa
T na'an.
 = na'an.
 %mor na'an.
 %eng
 %spa
P jas uwach a le:'.
 %mor jas u-wach a le:'.
 %eng
T cha:j, cha:j.
 = cha:j, cha:j.
 %mor cha:j, cha:j.
 %eng
 %spa 
T ay chi nan.
 = ay chi nan.
 %mor ay chi nan.
 %eng
 %spa 
P jawi: xak'am wi: le: naj kuento le'?
 %mor jawi: x-0-a/k'am wi: le: naj kuento le'?
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jawi: xak'am wi:?
 %mor jawi: x-0-a/k'am wi:?
 %eng
T k'am wi:, pa na: su't.
 = jawi: xink'am wi:, pa le naj su't.
 %mor *jawi: *x-0-*in/k'am wi:, pa *le: naj su't.
 %eng
 %spa
*S10-14
P jawi:'.
 %mor jawi:'.
 %eng
T nan in.
 = ruk' e nunan in.
 %mor *r-*uk' *e *nu-nan in.
 %eng
 %spa
P jawi:'.
 %mor jawi:'.
 %eng
T nan in.
 = ruk' e nunan in.
 %mor *r-*uk' *e *nu-nan in.
 %eng
 %spa
T nan in.
 = nunan in.
 %mor *nu-nan in.
 %eng
 %spa
T nan pojonik.
 = nan xpoqowik.
 %mor nan *x-0/poqow-ik.
 %eng
 %spa
*xk'is le cinta S-10.