T(iyaan)
S(ep)
N(an)
P(edro)
C(liff)

*                            Altiyaan 11
*Age 2;7.21
*No of utterances: 237
*MLU: 2.13
*S11-1
S le:'.
 %mor le:'.
 %eng
T le:'.
 = le:'.
 %mor le:'.
 %eng
 %spa
C k'o: pu jalo:m.
 %mor k'o: pu jalo:m.
 %eng
T k'u ne:'.
 = k'u ne:'.
 %mor k'u ne:'.
 %eng
 %spa
T no' terij i'.
 = no' chirij i'.
 %mor no' chi-r-ij i'.
 %eng
 %spa
C no'.
 %mor no'.
 %eng
T le:' chih.
 = le:' chih.
 %mor le:' /chi.
 %eng
 %spa
S n k'u le ju:n.
 %mor n k'u le: ju:n.
 %eng
T weni't.
 = wonit.
 %mor wonit.
 %eng
 %spa
T inim chi'.
 = we' in chi'.
 %mor *w-*e in /chi'.
 %eng
 %spa
S nin chi'.
 %mor nin /chi'.
 %eng
T nin cha', nim cha'.
 = we' in chi'.
 %mor *w-*e in /chi'.
 %eng
 %spa
S nin chi'.
 %mor nin /chi'.
 %eng
T nin cha', nin cha'.
 = we' in cha'.
 %mor *w-*e in /cha'.
 %eng
 %spa
C a ka'an kinaq' chupam i'.
 %mor a ka'an kinaq' chupam i'.
 %eng
T jun i'.
 = jun i'.
 %mor jun i'.
 %eng
 %spa
C jawi: k'o: wi:?
 %mor jawi: /k'o: wi:?
 %eng
S k'o:lik taj.
 = n k'o: taj.
 %mor *n /k'o:-!l-!ik ta-j.
 %eng
T k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C xk'isik.
 %mor x-0/k'is-ik.
 %eng
T kisik.
 = xk'isik.
 %mor *x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
C xk'isik.
 %mor xk'isik.
 %eng
T no, k'isik.
 = xk'isik.
 %mor *x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
S kisik e cha'.
 %mor kisik e /cha'.
 %eng
C xk'is ju:nti:roh.
 %mor xk'is ju:nti:roh.
 %eng
T jun umuye'k.
 = jun umuye'k.
 %mor jun u-muye'k.
 %eng
 %spa
S b'ay, le: naj ju:n, le: chah.
 %mor b'ay, le: naj ju:n, le: /cha.
 %eng
T kana:xta chaq' e:.
 = kana:sta cha'q' e:.
 %mor kana:sta cha'q' e:.
 %eng
 %spa
*S11-2
C ma utz taj le: lo:ch' chupam le: plastic.
 %mor ma utz taj le: lo:ch' chupam le: plastic.
 %eng
S ya: lah.
 %mor ya: lah.
 %eng
T utz chupam.
 = utz chupam.
 %mor utz chi-u-pam.
 %eng
 %spa
C k'o:lik.
 %mor k'o:lik.
 %eng
T k'o: taj, k'o: taj, k'o: taj.
 = k'o: taj, k'o: taj, k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
T chix ju:n.
 = chi'x ju:n.
 %mor chi'x ju:n.
 %eng
 %spa
T k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C k'o: taj?
 %mor k'o: taj?
 %eng
T k'o: taj u:j.
 = n k'o: ta le: wu:j.
 %mor *n /k'o: ta-!j *le: wu:j.
 %eng
 %spa
C le: jun ka:k' a cami'x.
 %mor le: jun ka:k' a-cami'x.
 %eng
T k'a:k' e k'a:q.
 = ka:k' atz'ya:q.
 %mor ka:k' atz'ya:q.
 %eng
 %spa
S kami'x chi k'ut chah.
 %mor kami'x chi k'u-t /cha.
 %eng
T kamix chi ut chah, kami'x chi k'ut chah.
 = kamix chi ut chah, kami'x chi k'ut chah.
 %mor kamix chi k'u-t /cha.
 %eng
 %spa
C jawi: xiloq' wi: la:kami'x?
 %mor jawi: xiloq' wi: la:kami'x?
 %eng
T jah?, loq' xela.
 = xinloq' pa Xela.
 %mor *x-0-*in/loq' *pa Xela.
 %eng
 %spa
S ay n tak'e taj.
 %mor ay n *x-*in/tak'-e ta-j.
 %eng
T ke: taj.
 = xintak'e taj.
 %mor *x-*in/tak'-e ta-j.
 %eng
 %spa
S no', qab'ali:j ku la:b'aj chupam, qab'ali:j.
 %mor no', /qab'-al-i:j ku le: a:b'aj chi-u-pam, /qab'-al-i:j.
 %eng
T li:j.
 = qab'ali:j.
 %mor /qab'-al-i:j.
 %eng
 %spa
S b'ay, xa k'o: jun ti'ij cha'.
 %mor b'ay, xa /k'o: jun ti'ij /cha'.
 %eng
T ti'ij cha'.
 = jun ti'ij cha'.
 %mor jun ti'ij /cha'.
 %eng
 %spa
S Tian.
 %mor Tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
S k'o: le: naj qab'o:j.
 %mor /k'o: le: naj qa-b'o:j.
 %eng
T b'o:j.
 = b'o:j.
 %mor *qa-b'o:j.
 %eng
 %spa
S le: naj t'uy.
 %mor le: naj t'uy.
 %eng
*S11-3
T t'uy.
 = t'uy.
 %mor t'uy.
 %eng
 %spa
T ti:' n ti: raj.
 = ti'ij.
 %mor ti'ij <*k-0-r/aj>.
 %eng
 %spa
T tih, tih, tih.
 = tih, tih, tih.
 %mor tih.
 %eng
 %spa
S ay, k'o: ne naj jun paxik.
 %mor ay, /k'o: ne naj jun *x-0/pax-ik.
 %eng
T pax ju:n.
 = xpax ju:n.
 %mor *x-0/pax ju:n.
 %eng
 %spa
C jas uwach xpaxik?
 %mor jas u-wach xpaxik?
 %eng
T kuru's.
 = a Curu's.
 %mor *a Curu's.
 %eng
 %spa
T le:, k'o: taj jun muye'k.
 = n k'o: ta jun muye'k.
 %mor *n /k'o: ta-!j jun muye'k.
 %eng
 %spa
S k'o: kanoq cha'h.
 %mor /k'o: kan-oq /cha'.
 %eng
T k'o: chi kanoq cha'h.
 = k'o: chi kanoq cha'h.
 %mor /k'o: chi kan-oq /cha'.
 %eng
 %spa
T i:, Se:p aj waral.
 = tasaj waral.
 %mor sep /tasaj waral.
 %eng
 %spa
C saj kuk', al tian.
 %mor saj kuk', al tian.
 %eng
T jah?, noh, noh.
 = jah?, noh, noh.
 %mor jah?, noh, noh.
 %eng
 %spa
P chawetz'ab'ej ku le: naj taq laq.
 %mor ch-0-aw/etz'an-b'e-j ku le: naj taq laq.
 %eng
T laq, noh.
 = laq, noh.
 %mor laq, noh.
 %eng
 %spa
P jasche'?
 %mor jasche'?
 %eng
T qana:, qana:.
 = qana:, qana:.
 %mor qana:, qana:.
 %eng
 %spa
C a ka:k'amah jaron pa:jalo:m, al Tian.
 %mor a ka:k'amah jaron pa:jalo:m, al Tian.
 %eng
T noh, k'am taj.
 = kink'am taj.
 %mor *k-0-*in/k'am ta-j.
 %eng
 %spa
C jasche?
 %mor jasche?
 %eng
T k'ama qanah.
 = kuk'amah qanan.
 %mor *k-0-*u/k'am-a qa-nan.
 %eng
 %spa
C ma kate taj pa jaron.
 %mor ma kate taj pa jaron.
 %eng
T e: noh, k'am taj.
 = kink'am taj.
 %mor *k-0-*in/k'am ta-j.
 %eng
 %spa
S Tian.
 %mor Tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
T le: sachik.
 = le: xesachik.
 %mor le: *x-*e/sach-ik.
 %eng
 %spa
S kejeb' xesachik e.
 %mor kejeb' x-e/sach-ik e.
 %eng
*S11-4
C waqib'.
 %mor waqib'.
 %eng
S no'.
 %mor no'.
 %eng
T le:, ke'e chupan che:. ah noh.
 = le:, ke'e chupam che:. ah noh.
 %mor le:, k-e/b'e: chi-u-pam che:. ah noh.
 %eng
 %spa
T to:ntah.
 = to:ntah.
 %mor to:ntah.
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
T jun taj.
 = jun taj.
 %mor jun ta-j.
 %eng
 %spa
S kasutin e: jun ih.
 %mor k-0/suti-n e: jun ih.
 %eng
T sutin e: ju:n.
 = kasutin e: ju:n.
 %mor k-0/suti-n e: ju:n.
 %eng
 %spa
C katij roxkij, roskil pa le: nimaq'i:j.
 %mor katij roxkij, roskil pa le: nimaq'i:j.
 %eng
T tij taj.
 = xintij taj.
 %mor *x-0-*in/tij ta-j.
 %eng
 %spa
T xo:rkil.
 = ro:skil.
 %mor ro:skil.
 %eng
 %spa
S no, xa mulan kanoq cha'h.
 %mor no, xa /mulan kan-oq /cha'.
 %eng
T lan kanoq cha'h.
 = mulan kanoq cha'h.
 %mor /mulan kan-oq /cha'.
 %eng
 %spa
C o'a xatij mani'y?
 %mor o'a xatij mani'y?
 %eng
T no', tij taj.
 = xintij taj.
 %mor *x-0-*in/tij ta-j.
 %eng
 %spa
P xatij aros?
 %mor xatij aros?
 %eng
T tij erox taj.
 = ma xintij ta aros.
 %mor *ma *x-0-*in/tij ta aros.
 %eng
 %spa
T ya le: ju:n, ya le: jun.
 = ya le: ju:n, ya le: jun.
 %mor ya le: ju:n, ya le: jun.
 %eng
 %spa
T k'ama le:'.
 = jak'ama le:.
 %mor /j-0-a/k'am-a le:.
 %eng
 %spa
C jas ka'an ruk' le: si'?
 %mor jas ka'an ruk' le: si'?
 %eng
T qasi: taj.
 = qasi: taj.
 %mor qa-si: ta-j.
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
T qe uj.
 = qe uj.
 %mor q-e uj.
 %eng
 %spa
T woka q'a:q' cha'h.
 = kuwok e: q'a:q' cha'h.
 %mor *k-0-*u/wok-!a *e: q'a:q' /cha'.
 %eng
 %spa
T le: chah, wok e: q'a:q' cha'.
 = kuwok e: q'a:q' cha.
 %mor *k-0-*u/wok e: q'a:q' /cha.
 %eng
 %spa
C a ka'an q'a:q'.
 %mor a ka'an q'a:q'.
 %eng
*S11-5
T le:', we ta chupam.
 = le:', we ta chupam.
 %mor le:', we ta chi-u-pam.
 %eng
 %spa
T a:na'.
 = cha'ana'.
 %mor *ch-0-*a/b'an-a'.
 %eng
 %spa
T k'o: taj lik.
 = k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
T a k'o: nah.
 = a k'o: nah.
 %mor a /k'o: nah.
 %eng
 %spa
S k'o: na jun waral le:'.
 %mor /k'o: na jun waral le:'.
 %eng
C jawi: kak'am wi: le: laq?
 %mor jawi: kak'am wi: le: laq?
 %eng
T k'am taj.
 = ma kink'am taj.
 %mor *ma *k-0-*in/k'am ta-j.
 %eng
 %spa
C a xk'isik.
 %mor a xk'isik.
 %eng
T k'isik.
 = xk'isik.
 %mor *x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
C k'o: taj, xewi:.
 %mor k'o: taj, xewi:.
 %eng
T le: k'o: tik e.
 = le: k'o: ta chik e.
 %mor le: /k'o: ta chi-k e.
 %eng
 %spa
T k'o: si: se:p.
 = k'o: si' al sep.
 %mor /k'o: si' *al sep.
 %eng
 %spa
T waral ih k'o: taj.
 = waral ih k'o: taj.
 %mor waral ih k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
S qatzukuj nah.
 %mor *k-0-qa/tzuku-j nah.
 %eng
C jas uwach katzukuj.
 %mor jas uwach katzukuj.
 %eng
T jah.
 = jah.
 %mor jah.
 %eng
 %spa
C jas uwach katzukuj.
 %mor jas uwach katzukuj.
 %eng
T karra.
 = karro.
 %mor karro.
 %eng
 %spa
T jun che'.
 = jun che'.
 %mor jun che'.
 %eng
 %spa
T charech.
 = charech.
 %mor chi-r-e-ch.
 %eng
 %spa
S utz a qaya kan waral.
 %mor utz a *k-0-qa/ya' kan waral.
 %eng
T ya waral uj.
 = kaqaya waral.
 %mor *k-0-qa/ya' waral.
 %eng
 %spa
S le: al Tian.
 %mor le: al Tian.
 %eng
T ja:ch.
 = jas uwach.
 %mor jas *u-wach.
 %eng
 %spa
C k'ama juntiroh.
 %mor k'ama juntiroh.
 %eng
T k'o: eh.
 = k'o: chik.
 %mor /k'o: *chi-*k.
 %eng
 %spa
*S11-6
C jas upata:n?
 %mor jas u-pata:n?
 %eng
T tajin kate'l.
 = tajin kate'l.
 %mor /tajin kate'l.
 %eng
 %spa
T jin,  jin wari'.
 = tajin le wari.
 %mor /tajin le: wari.
 %eng
 %spa 
C n k'o taj.
 %mor n /k'o: ta-j.
 %eng
T tat.
 = tat.
 %mor tat.
 %eng
 %spa
C re: atat.
 %mor r-e a-tat.
 %eng
T k'o:.
 = k'o:.
 %mor /k'o:...
 %eng
 %spa
P jas upatan al Tian?
 %mor jas u-patan al Tian?
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jas upatan?
 %mor jas u-patan?
 %eng
T su't.
 = su't.
 %mor su't.
 %eng
 %spa
P no le: k'o:x.
 %mor no le: k'o:x.
 %eng
T jah? qana jun qe: he:?
 = jah? qana jun qe: he:?
 %mor jah? *k-0-qa/b'an-a jun q-e he:?
 %eng
 %spa
T qanah.
 = qanah.
 %mor *k-0-qa/b'an-a.
 %eng
 %spa
T kito:r.
 = takato:r.
 %mor takato:r.
 %eng
 %spa
S takato:r, takato:r.
 %mor takato:r, takato:r.
 %eng
T kitor taj.
 = takator taj.
 %mor takator ta-j.
 %eng
 %spa
C a ka'an akem?
 %mor a ka'an a-kem?
 %eng
T an taj.
 = kin an taj.
 %mor *k-0-*in/b'an ta-j.
 %eng
 %spa
C jachin ajchaqe che le: jun chaket?
 %mor jachin ajchaqe che le: jun chaket?
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
S chaket chi k'ut cha.
 %mor chaket chi k'u-t /cha.
 %eng
T yah jun.
 = chayah jun.
 %mor *ch-0-*a/ya' jun.
 %eng
 %spa
S patalo:n.
 = pantalo:n.
 %mor pantalo:n.
 %eng
T patalo:n.
 = pantalon.
 %mor pantalon.
 %eng
 %spa
T e jun su't.
 = le: jun su't.
 %mor le: jun su't.
 %eng
 %spa
*S11-7
C jachin ajchaq'e che le: jun pera:j.
 %mor jachin ajchaq'e che le: jun pera:j.
 %eng
T jah? ya'aq.
 = atz'yaq.
 %mor atz'yaq.
 %eng
 %spa
T ke:j chik cha'.
 = ke:j chik cha'.
 %mor ke:j chi-k /cha'.
 %eng
 %spa
T na:n ya:q e wa' ri' ri' ri'.
 = nan atz'yaq e wari.
 %mor nan atz'yaq e wari.
 %eng
 %spa
C ma kok taj.
 %mor ma kok ta-j.
 %eng
T le: le jab' e'.
 = le: le jab' e'.
 %mor le: le jab' e'.
 %eng
 %spa
T na:n.
 = na:n.
 %mor na:n.
 %eng
 %spa
N alih.
 %mor alih.
 %eng
T waq in.
 = waq in.
 %mor w-aq in.
 %eng
 %spa
T na:n.
 = na:n.
 %mor na:n.
 %eng
 %spa
N m.
 %mor m.
 %eng
T le: mu's na:n, na:n.
 = le: mu's na:n, na:n.
 %mor le: mu's na:n, na:n.
 %eng
 %spa
T na:n e: puwi:' le:'.
 = na:n e: puwi:' le:'.
 %mor na:n e: puwi:' le:'.
 %eng
 %spa
C kako:jo'.
 %mor kako:jo'.
 %eng
T ko:j taj.
 = ma kinko:j taj.
 %mor *ma *k-0-*in/ko:j ta-j.
 %eng
 %spa
P a awe le: ak' al tian.
 %mor a awe le: ak' al tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P aweh.
 %mor aweh.
 %eng
T we: taj.
 = we: taj.
 %mor w-e ta-j.
 %eng
 %spa
P jachinj ajchaqe'.
 %mor jachinj ajchaqe'.
 %eng
T rech re: kuru's.
 = re: la curu's.
 %mor r-e *le: *a curu's.
 %eng
 %spa
P n k'o ta awe at.
 %mor n /k'o: ta aw-e at.
 %eng
T k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P jasche?
 %mor jasche?
 %eng
T k'o: taj, k'ilik.
 = k'o: taj, k'o:lik.
 %mor /k'o: ta-j, /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
P jachin chik e?
 %mor jachin chik e?
 %eng
*S11-8
T k'o:lik e ne'.
 = k'o: k'u ne'.
 %mor /k'o:-!l-!ik *k'u ne'.
 %eng
 %spa
P jas awuk'a'am.
 %mor jas awuk'a'am.
 %eng
T koroan.
 = jaro:n.
 %mor jaro:n.
 %eng
 %spa
T jun chik.
 = jun chik.
 %mor jun chi-k.
 %eng
 %spa
P jas uwach e k'o: chupam e'.
 %mor jas u-wach e /k'o: chi-u-pam e'.
 %eng
T koro:n.
 = jaro:n.
 %mor jaro:n.
 %eng
 %spa
P jaron.
 %mor jaron.
 %eng
T kina:q'.
 = kina:q'.
 %mor kina:q'.
 %eng
 %spa
S ch'aja' upam u.
 %mor *ch-0-*a/ch'aj-a' *le: u-pam u.
 %eng
T ch'aja: m pam.
 = chach'aja: lupam.
 %mor *ch-0-*a/ch'aj-a: *le: *u-pam.
 %eng
 %spa
T uy q'ab' e', q'ab' e'.
 = uq'ab'.
 %mor *u-q'ab'.
 %eng
 %spa
T q'ab' laq.
 = q'ab' laq.
 %mor q'ab' laq.
 %eng
 %spa
C a kachaj e laq.
 %mor a kach'aj e laq.
 %eng
T aj ta'.
 = kinch'aj taj.
 %mor *k-0-*in/ch'aj ta-j.
 %eng
 %spa
C b'aya we tz'il le: laq.
 %mor b'aya we tz'il le: laq.
 %eng
T tz'il taj.
 = tz'il taj.
 %mor tz'il ta-j.
 %eng
 %spa
C ch'ajch'oj.
 %mor ch'ajch'oj.
 %eng
T kech uj.
 = qe:ch uj.
 %mor q-e-ch uj.
 %eng
 %spa
T ya chupam.
 = chaya chupam.
 %mor *ch-0-*a/ya' chi-u-pam.
 %eng
 %spa
T war pe ye, yaq.
 = chatwar mpe le: taq.
 %mor *ch-*at/war mpe le: taq.
 %eng
 %spa
T uq'um lo:ch'.
 = uq'um lo:ch'.
 %mor u-q'um lo:ch'.
 %eng
 %spa
C enaj chi:j.
 %mor enaj chi:j.
 %eng
T le: jun chik.
 = le: jun chik.
 %mor le: jun chi-k.
 %eng
 %spa
S al Tian.
 %mor al Tian.
 %eng
T xa:ch.
 = jassa:ch?
 %mor jassa:ch?
 %eng
 %spa
*S11-9
S chapa: nu b'ik.
 %mor *ch-0-*a/chap-a: na b'i-k.
 %eng
T chaqa: b'ik.
 = xtzaq b'ik.
 %mor *x-0/tzaq-!a b'i-k.
 %eng
 %spa
S xa k'is nah.
 = xa kak'is nah.
 %mor xa *k-0/k'is nah.
 %eng
S xa xil nah, xtixik.
 %mor xa x-0/il-PASS1 nah, x-0/tix-ik.
 %eng
T xil le: nah, xik.
 = xa xil nah, xtixik.
 %mor xa x-0/il-PASS1 nah, x-0/tix-ik.
 %eng
 %spa
C kapoko:w o poko:w taj?
 %mor kapoko:w o poko:w taj?
 %eng
T poko:j taj.
 = kapoko:w taj.
 %mor *k-0/poko:w ta-j.
 %eng
 %spa
T uya:ntah.
 = uyantah.
 %mor u-yantah.
 %eng
 %spa su llanta
S a: noh.
 %mor a: noh.
 %eng
T e: te', te'.
 = te't, te't.
 %mor te't, te't.
 %eng
 %spa
C ma kok taj.
 %mor ma kok taj.
 %eng
T kok, kok e chupam.
 = kokik, kok chupam.
 %mor k-0/ok-*ik, k-0/ok chi-u-pam.
 %eng
 %spa
S kokik.
 %mor k-0/ok-ik.
 %eng
T uya:ntah.
 = uya:ntah.
 %mor u-ya:ntah.
 %eng
 %spa
T ay tukik.
 = katukik.
 %mor k-0/tuk-ik.
 %eng
 %spa
S kak'am le: naj su't.
 %mor k-0-a/k'am le: naj su't.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
T xa:q.
 = sa:q.
 %mor sa:q.
 %eng
 %spa
C ya xapix juntiro la, lu jalo:m, xapi:xoh.
 %mor ya xapix juntiro la, lu jalo:m, xapi:xoh.
 %eng
T no', pix taj.
 = ma kapis taj.
 %mor *ma *k-0-a/pis ta-j.
 %eng
 %spa
T sep, ya: waral i'.
 = al Sep, chaya: waral i'.
 %mor *al sep, *ch-0-*a/ya' waral i'.
 %eng
 %spa
S la k'ut, sa:q chik e:'.
 %mor la k'u-t, sa:q chi-k e:'.
 %eng
T sa:q chik e:'.
 = sa:q chik e:'.
 %mor sa:q chi-k e:'.
 %eng
 %spa
C uy, lu:sok.
 %mor uy, le: u-sok.
 %eng
T k'u lu:sok.
 = n k'u lu:sok.
 %mor n k'u le: u-sok.
 %eng
 %spa
S qa:na:n ki lu:wa kal e:'.
 = qanan a ki lu:wa lak'al le:.
 %mor qa-nan *a ki le: u-wa *le: ak'al le:.
 %eng
*S11-10
T ay kaxik e'.
 = k'asik e'.
 %mor k'asik e'.
 %eng
 %spa
T lo:j e'.
 = relo:j e'.
 %mor relo:j e'.
 %eng
 %spa
T jah? jah?
 = jah? jah?
 %mor jah? jah?
 %eng
 %spa
C al Tian, jawi: kixe wi:'.
 %mor al Tian, jawi: kixe wi:'.
 %eng
T e pa qacho:ch.
 = kuje pa qacho:ch.
 %mor *k-uj/b'e: pa qa-cho:ch.
 %eng
 %spa
T sep wa: ri:'.
 = al sep, je wa: ri:'.
 %mor *al sep, *je wa: ri:'.
 %eng
 %spa
S ah no'.
 %mor ah no'.
 %eng
P jas kana' chuwa tiox, al tian.
 %mor jas kana' chuwa tiox, al tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jas kana' chuwa tiox?
 %mor jas kana' chuwa tiox?
 %eng
*xk'is le nabe uwach le cinta S-11
*S11-11
T e: le: we'.
 = lulew le:'.
 %mor *le: ulew le:'.
 %eng
 %spa
T mpe: je' waral.
 = mpe:, je' le: waral.
 %mor mpe:, je' *le: waral.
 %eng
 %spa
S maja:'.
 %mor maja:'.
 %eng
T maja' n waram.
 = maja' le: nu waram.
 %mor maja' *le: *nu/war-am.
 %eng
 %spa
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C k'o: pu:wu:j.
 %mor /k'o: pa u-wuj.
 %eng
T qah pu'u:j.
 = chaq'ab' pu:wu:j.
 %mor *chi a-q'ab' pa u-wuj.
 %eng
 %spa
C yah, xk'is la: q'a:q' mal le: joron.
 %mor yah, xk'is la: q'a:q' mal le: joron.
 %eng
T ma taj.
 = kink'ama taj.
 %mor *k-0-*in/k'am-a ta-j.
 %eng
 %spa
C jas uwach xuk'ama la:wa:tz?
 %mor jas u-wach xuk'ama le: aw-atz?
 %eng
T jah? xarten.
 = jah? xarten.
 %mor jah? xarten.
 %eng
 %spa
T nah, tarten.
 = xarten.
 %mor xarten.
 %eng
 %spa
S ma ka'an ta k'ut we xt'ukinik.
 %mor ma k-0-a/b'an ta k'u-t we x-0/t'uki-n-ik.
 %eng
T kin taj.
 = ma xt'ukin taj.
 %mor *ma *x-0/t'uki-n ta-j.
 %eng
 %spa
T laq.
 = laq.
 %mor laq.
 %eng
 %spa
T ya b'ik.
 = qaya b'ik.
 %mor *k-0-qa/ya' b'i-k.
 %eng
 %spa
S qaya chi b'i le: wa: ri'.
 %mor *k-0-qa/ya' chi b'i le: wa: ri'.
 %eng
T ya chi wa: ri'.
 = qaya chi b'i le: wa: ri.
 %mor *k-0-qa/ya' chi b'i le: wa: ri.
 %eng
 %spa
S le:'.
 %mor le:'.
 %eng
F le:'.
 %mor le:'.
 %eng
S no', yah.
 %mor no', yah.
 %eng
T inse:n ta ya le:'.
 = ma kintze:n ta ya le:'.
 %mor *ma *k-in/tze'-n ta ya le:'.
 %eng
 %spa
S le: k'o:, k'o: ta ju:n.
 %mor le: /k'o:, /k'o: ta ju:n.
 %eng
T k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
S ay, k'o: na le:'.
 %mor ay, /k'o: na le:'.
 %eng
T k'o: na le:'j.
 = k'o: na le: lej.
 %mor /k'o: na le: lej.
 %eng
 %spa
*S11-12
T k'ama chi tirah.
 = chak'ama chi juntiroh.
 %mor *ch-0-*a/k'am-a chi juntiroh.
 %eng
 %spa
T chili k'ila:'.
 = chiri k'ila:'.
 %mor chi-ri k'ila:'.
 %eng
 %spa
T k'ama:'.
 = chak'ama:'.
 %mor *ch-0-*a/k'am-a:'.
 %eng
 %spa
T mach ju:n.
 = jun la le:'.
 %mor jun *la le:'.
 %eng
 %spa
T jun a le:'.
 = jun a le:'.
 %mor jun a le:'.
 %eng
 %spa
S oh, kuta ta chik.
 %mor oh, k-0-u/ta' ta chi-k.
 %eng
T ta ta chi la:.
 = kuta ta chi la:'.
 %mor *k-0-*u/ta' ta chi la:'.
 %eng
 %spa
T oxin e'.
 = meq'ina juntiroh.             ***
 %mor meq'ina juntiroh.
 %eng
 %spa
T n toma jun moq'ona jun ti.
 = n toma jun moq'ona jun ti.
 %mor n toma jun moq'ona jun ti.
 %eng
 %spa
T taq'el.
 = taq' e.
 %mor taq' e.
 %eng
 %spa
T qana:n.
 = qana:n.
 %mor qa-na:n.
 %eng
 %spa
S b'ay, moxib' ta chik xqak'am loq.
 %mor b'ay, ma oxib' ta chi-k x-0-qa/k'am la-oq.
 %eng
T xib' chik.
 = moxib' ta chik.
 %mor *ma oxib' *ta chi-k.
 %eng
 %spa
S oxib' na karaj.
 %mor oxib' na k-0-r/aj.
 %eng
T xib' na karaj cha'.
 = oxib' na karaj cha'.
 %mor oxib' na k-0-r/aj /cha'.
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun sa:q.
 %mor jas uwach le jun sa:q.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun sa:q.
 %mor jas uwach le jun sa:q.
 %eng
T sa:qa b'o q'o:r.
 = saqa q'o:r.
 %mor saq-a q'o:r.
 %eng
 %spa
P saqa q'o:r.
 %mor saq-a q'o:r.
 %eng
S maja' k'u ne' qa'ana le: q'o:r.
 %mor maja' k'u ne' *k-0-qa/b'an-a le: q'o:r.
 %eng
T an e: q'o:r.
 = kaqa'an e q'o:r.
 %mor *k-0-*qa/b'an e q'o:r.
 %eng
 %spa
T ta'l.
 = al Ta'l.
 %mor *al Ta'l.
 %eng
 %spa
T xe'ek.
 = xe'ek.
 %mor x-e/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
S uya ya yab'a lay.
 %mor uya ya yab'a lay.
 %eng
T xuja'l b'a la'.
 = xuja'l b'a la'.
 %mor x-0-u/ja'l b'a la'.
 %eng
 %spa
*S11-13
T an taqa le:'.
 = kaqan jetaq a le:.
 %mor *k-0/aqan jetaq *a le:.
 %eng
 %spa
T an taq e la le:'.
 = kaqan jetaq a le le:.
 %mor *k-0-*qa/b'an jetaq a le le:.
 %eng
 %spa
P jachin chik e ketuk b'a lah.
 %mor jachin chi-k e k-e/tuk b'a lah.
 %eng
P al Tian.
 %mor al Tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jachin chik e le: tuk b'a lah.
 %mor jachin chi-k e le: /tuk b'a lah.
 %eng
P al Tian.
 %mor al Tian.
 %eng
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jachin chik e le: tuk b'a lah.
 %mor jachin chi-k e le: tuk b'a lah.
 %eng
T tuk a la taj.
 = tuk b'a la' taj.
 %mor *k-*e/tuk b'a la' ta-j.
 %eng
 %spa
C jas uwach e k'o chuxe le jun i'?
 %mor jas u-wach e /k'o: chi-u-xe le: jun i'?
 %eng
T jah? qxa chu q'ab' chik.
 = xqesaj lu q'ab' chik.
 %mor *x-0-q/esa-*j le: u-q'ab' chi-k.
 %eng
 %spa
S ay kintzaqik.
 %mor ay k-in/tzaq-ik.
 %eng
T tzaqik in.
 = kintzaq in.
 %mor *k-*in/tzaq in.
 %eng
 %spa
C aq'ab'.
 %mor a-q'ab'.
 %eng
T ay tilik.
 = ay xtilijik.
 %mor ay *x-0/tilij-ik.
 %eng
 %spa
T qana:'.
 = qana:'.
 %mor /qana:'.
 %eng
 %spa
T ama chik.
 = qak'ama chik.
 %mor *k-0-qa/k'am-a chi-k.
 %eng
 %spa
S mare ta karaj.
 %mor ma are ta k-0-r/aj.
 %eng
T re ta kinaq.
 = mare: ta kinaq.
 %mor *ma are: ta kinaq.
 %eng
 %spa
T karej.
 = karej.
 %mor k-0-r/aj.
 %eng
 %spa
T jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
T ka'an taj.
 = ka'an taj.
 %mor k-0-a/b'an ta-j.
 %eng
 %spa
T karaj koq'ih.
 = karaj koq'ih.
 %mor k-0-r/aj k-0/oq'-ik.
 %eng
 %spa
S k'ayajan taj kacha b'ik.
 %mor k-0/yaja-n ta-j k-at/cha b'i-k.
 %eng
T xa la:nah.
 = xa la:nah.
 %mor xa la:nah.
 %eng
 %spa
T xim.
 = ixim.
 %mor ixim.
 %eng
 %spa
S a k'o: lona.
 %mor a /k'o: lona.
 %eng
*S11-14
T qana me na'.
 = qana mpe nah.
 %mor /qana mpe nah.
 %eng
 %spa
S qa tuk na wah.
 %mor *k-0-qa/tuk na wah.
 %eng
T tuk nuwa'.
 = kaqatuk' nuwah.
 %mor *k-0-*qa/tuk' nu-wah.
 %eng
 %spa
T k'ama chik.          ***
 = k'ama chik.
 %mor *ch-0-*a/k'am-a chi-k.
 %eng
 %spa
T k'o: jun wun jun e'.
 = k'o: jun wun jun e'.
 %mor /k'o: jun wun jun e'.
 %eng
 %spa
T k'o:l chik, se'p.
 = k'o chik al se'p.
 %mor /k'o: chi-k *al se'p.
 %eng
 %spa
T u: qila.
 = u: qila.
 %mor *k-0-q/il-a.
 %eng
 %spa
C uk'ah.
 %mor uk'ah.
 %eng
T k'o taj.
 = mu k'a' taj.
 %mor mu k'a' ta-j.
 %eng
 %spa
P ki'.
 %mor ki'.
 %eng
T ki taj.
 = ki taj.
 %mor ki ta-j.
 %eng
 %spa
T ki le: kinaq e'.
 = ki le: kinaq' e'.
 %mor ki le: kinaq' e'.
 %eng
 %spa
T karo:n.
 = jaron.
 %mor jaron.
 %eng
 %spa
S jaro:n ajsik.
 %mor jaro:n ajsik.
 %eng
S u:j maja' ne: kaqano: le:.
 %mor u:j maja' ne: k-0-qa/b'an-o le:.
 %eng
T qano: le:.
 = kaqano: le:.
 %mor *k-0-qa/b'an-o le:.
 %eng
 %spa
T pot in.
 = nupoto in.
 %mor *nu-poto in.
 %eng
 %spa
T ena, qasu't, le:.
 = ena, qasu't, le:.
 %mor ena, qa-su't, le:.
 %eng
 %spa
S ay ix tin wah.
 = ay jawi: xatin wi: wah.
 %mor ay *jawi: x-0/atin wi: wah.
 %eng
T tin taj.
 = ma xatin taj.
 %mor ma *x-0/atin ta-j.
 %eng
 %spa
T kelik ay, ya chupam.
 = kelik ay, chaya chupam.
 %mor k-0/el-ik ay, *ch-0-*a/ya' chi-u-pam.
 %eng
 %spa
T ya: chi keb'.
 = chaya chi keb'.
 %mor *ch-0-*a/ya' chi keb'.
 %eng
 %spa
T ya'e ya'e ya'j eye ural e'.
 = chaya jun waral le:'.
 %mor *ch-0-*a/ya' jun waral le:'.
 %eng
 %spa
T ya', ya' waral i'.
 = chaya waral i.
 %mor *ch-0-*a/ya' waral i.
 %eng
 %spa
T ya' wa'al.
 = chaya luwa'al.
 %mor *ch-0-*a/ya' *le: *u-wa'al.
 %eng
 %spa
*S11-15
T na:n.
 = na:n.
 %mor na:n.
 %eng
 %spa
N kin'anoh kacha'.
 %mor k-0-in/b'an-o k-at/cha'.
 %eng
T anoh.
 = kin'anoh.
 %mor *k-0-*in/b'an-o.
 %eng
 %spa
P ka'anoh? jas uwach?
 %mor ka'anoh? jas uwach?
 %eng
T an taj.
 = an taj.
 %mor *k-0-*in/b'an ta-j.
 %eng
 %spa
N su't kin'anoh kacha'.
 %mor su't k-0-in/b'an-oh k-0/cha'.
 %eng
T su't kin'anoh kacha'.
 = su't kin'anoh kacha'.
 %mor su't k-0-in/b'an-oh k-0/cha'.
 %eng
 %spa
T su't chupam.
 = k'o: su't chupam.
 %mor /*k'o: su't chi-u-pam.
 %eng
 %spa
N a ka'an puch e su't.
 %mor a ka'an puch e su't.
 %eng
T an taj.
 = ma kin'an taj.
 %mor *ma *k-0-*in/b'an ta-j.
 %eng
 %spa
T se'pech, jun chi ko loq e'.
 = se'pech, jun chi ko loq e'.
 %mor se'pech, jun chi ko loq e'.
 %eng
 %spa
T chili'.
 = chiri'.
 %mor chiri'.
 %eng
 %spa
S at k'ul lo:q.
 %mor *ch-at/k'ul-oq.
 %eng
S chatkulo:q.
 %mor ch-at/kul-oq.
 %eng
T wa le:'.
 = le wa' ri.
 %mor *le: wa' ri.
 %eng
 %spa
T kuru's e'.
 = a kuru's e'.
 %mor *a kuru's e'.
 %eng
 %spa
S lo' cho: ja:'.
 %mor lo' cho: ja:'.
 %eng
T la:'l se'p.
 = la:'l se'p.
 %mor le: al se'p.
 %eng
 %spa
S no qeb' qaya na wa:'.
 %mor no qeb' *k-0-qa/ya' na wa:'.
 %eng
T no' jun wa'.
 = no' jun wa'.
 %mor no' jun wa'.
 %eng
 %spa
T ya chi:j.
 = kinya chirij.
 %mor *k-0-*in/ya' chi-r-ij.
 %eng
 %spa
T mpe:, ay mpe chik e'.
 = mpe:, ay mpe chik e'.
 %mor mpe:, ay mpe chi-k e'.
 %eng
 %spa
T chin a che le', le:'.
 = jachin ajchoq'eh, le:'.
 %mor jachin aj-choq'eh, le:'.
 %eng
 %spa
T na:n, na:n.
 = na:n, na:n.
 %mor na:n.
 %eng
 %spa
C mpeh, al Tian e:'.
 %mor mpeh, al Tian e:'.
 %eng
T ta:t e:'.
 = ta:t e:'.
 %mor ta:t e:'.
 %eng
 %spa
T k'o: chik.
 = k'o: chik.
 %mor /k'o: chi-k.
 %eng
 %spa
T sep jo' kawaj.
 = al sep jo', a kawaj?
 %mor *al sep /jo', *a k-0-aw/aj?
 %eng
 %spa
C a k'o: nukapeh, al Tian?
 %mor a /k'o: nukapeh, al Tian?
 %eng
T luk'a nan.
 = ruk' nunan.
 %mor r-uk' *nu-nan.
 %eng
 %spa
*S11-16
T n k'u wa'.
 = n k'u wa'.
 %mor n k'u wa'.
 %eng
 %spa
S n ku'an na ta chik.
 %mor n k-0-u/b'an na ta chi-k.
 %eng
C ya:, xach'aj la' laq'.
 %mor ya:, xach'aj la' laq'.
 %eng
T yah.
 = yah.
 %mor yah.
 %eng
 %spa
*xk'is le cinta S-11.